رسالتان في اللغة

رسالتان في اللغة؛ الفَرق و الشاء، تألیف ادیب، قاری و واژه‌شناس ممتاز قرن دوم قمری، عبدالملک بن قریب اصمعی (حدود 123-‌216ق)، کاوش و مقایسه‌ای ادبی است که تفاوت انسان و حیوان را از نظر نامگذاری اعضاء و افعال و غرایز هر یک با دیدگاه واژه‌شناسی بررسی می‌کند. پژوهشگر معاصر؛ صبیح تمیمی، این کتاب را تصحیح کرده و برای آن مقدمه‌ای سودمند نوشته است.

رسالتان في اللغة
رسالتان في اللغة
پدیدآوراناصمعی، عبدالملک بن قریب (نويسنده) تمیمی، صبیح (محقق)
عنوان‌های دیگرالفرق و الشاء
ناشرمکتبة الثقافة الدينية
مکان نشرمصر - قاهره
سال نشر1413ق - 1992م
چاپ2
شابک-
موضوعزبا‌نشنا‌سی‌
زبانعربی
تعداد جلد1
کد کنگره
P ۱۲۱/الف۶ر۵
نورلایبمطالعه و دانلود pdf

نام کتاب

در روی جلد کتاب عنوان «رسالتان في اللغة لأبي سعید الأصمعی: الفرق و الشاء» آمده است؛ که حاکی از آن است که مشتمل بر دو رساله از اصعمی است؛ در این مقاله به «کتاب الفرق» پرداخته شده و معرفی کتاب الشاء در مقاله جداگانه ارائه شده است.

هدف و روش

  • تمیمی، با اشاره به عنایت ادیبان و زبان‌شناسان از ابتدای قرن دوم هجری به شناسایی تفاوت‌های نامگذاری در انسان و حیوان و ارزش ادبی کتابهای این مسأله كه به نامهای «الفرق» و «ما خالف الانسان من البهیمة» نوشته شده، افزوده است: کتاب حاضر یکی از آثار تأثیرگذار در این زمینه شمرده می‌شود.[۱]

ساختار و محتوا

این اثر، شامل متن کامل دو نسخه از کتاب است:

  1. نسخه جدید (کاملتر)[۲]
  2. نسخه چاپی قبلی (با اهتمام «مولر») [۳]

نمونه مباحث

  • «یقال: جَلَسَ الرجل یجلس جلوسا و قعد یقعد قعوداً. و یقال: رَبَضَ الفرسُ و الحمارُ یربض رُبوضاً و کلُّ ذي حافرٍ. و برک البعیرُ یبرک بُروکاً. و یقال جثم الطائر یجثِم جُثُوماً....»[۴]

مقصود این است که برای بیان فعل نشستن در انسان، از «جَلَسَ یجلس جلوساً» و «قعد یقعد قعوداً» استفاده می‌شود؛ ولی در حیوانات افعال دیگری می‌آید؛ مثلا: «رَبَضَ الفرسُ» و «جَثَمَ الطائرُ».

پانویس

  1. همان،ص5-6
  2. متن کتاب، ص53-111
  3. همان، ص113-136
  4. همان، ص77

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.

وابسته‌ها