رسائل من التراث الصوفي في لبس الخرقة

رسائل من الثراث الصوفي في لبس الخرقة، نوشته گروهی از نویسندگان در موضوع پوشیدن خرقه توسط صوفیان است. رساله‌های یادشده توسط احسان ذنون ثامری و محمد عبدالله قدحات در این کتاب گردآوری و تحقیق شده است.

رسائل من التراث الصوفي في لبس الخرقة
پدیدآوران	ثامری، احسان ذنون (نويسنده) ثامری، احسان ذنون (مقدمه‌نويس) قدحات، محمد عبدالله (مقدمه‌نويس) قدحات، محمد عبدالله (محقق) ابن عربی، محمد بن علی (نويسنده) قسطلانی، محمد بن احمد (نويسنده) جوهری مصری، اسماعیل بن عبداللطیف (نويسنده) بدری، علی (نويسنده) ابن مبرد، یوسف بن حسن (نويسنده) سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر (نويسنده) ابن طولون، محمد بن علی (نويسنده) بکری، مصطفی (نويسنده)
ناشر	دار الرازی
مکان نشر	اردن - عمان
سال نشر	1423ق - 2002م
چاپ	1
موضوع	متون‌ قدیمی‌ تا‌ قرن‌ ۱۴ خرقه‌,متون‌ قدیمی‌ تا‌ قرن‌ ۱۴ تصوف‌
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	BP۲۸۸/۴۲/ث۲ر۵
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

نوشتار حاضر، مشتمل بر نه رساله است که در آنها به موضوع پوشیدن خرقه صوفیه و برخی از مسائل دیگر مرتبط به آن پرداخته شده است. این رساله‌ها، به‌جز رساله متعلق به ابن عربی برای اولین بار، در این اثر منتشر شده است. رساله‌های یادشده متعلق به قرن‌های مختلف و با قلم نویسندگانی از بلاد مختلف است.

کتاب در دو بخش تنظیم شده است. بخش اول، مقدمه تحقیق است و بخش دوم، مشتمل بر نه رساله در موضوع یادشده است.

رساله اول با عنوان «نسبة الخرقه» نوشته ابن عربی (متوفای 638ق) است. نویسنده این رساله مختصر را درسال 633ق، تدوین کرده است. وی ضمن توضیحی نسبت به خرقه، دیدگاه خود راجع به این لباس، تاریخ پوشیدن، شروط و مطالبی دیگر را ذکر کرده است.

رساله دوم با عنوان «ارتفاع الرتبة باللباس و الصحبة»، تألیف قطب‌الدین محمد بن احمد قسطلانی (متوفای 686ق) است. این رساله در دو قسمت است. قسمت اول، به مطالبی در خصوص پوشیدن خرقه اختصاص یافته و در قسمت دوم آن، مطالبی راجع به مصاحبت مطرح شده است.

رساله سوم با عنوان «سلسلة النسبة المتواترة بين المريدين في لبس الخرقة المباركة و أخذ العهد و التلقين» است که توسط اسماعیل بن عبداللطیف جواهری (قرن هشتم هجری قمری) به نگارش درآمده است. در این رساله مختصر به سلسله‌ای از مشایخ صوفیه و پوشیدن خرقه و مصاحبت آنها اشاره شده است.

«آداب عمومية لكل طريق»، نوشته علی بدری(متوفای 844ق)، رساله چهارم این اثر است. این رساله پیرامون خرقه صوفیه و برخی از آداب و مسائل مرتبط با آن در سلوک است.

رساله پنجم، به «بدء العلقة بلبس الخرقة»، نوشته جمال‌الدین یوسف بن بدرالدین حسن بن عبدالهادی حنبلی (م 909ق) اختصاص یافته است. نویسنده این رساله را به درخواست یکی از دوستان خود در خصوص پوشیدن خرقه به نگارش درآورده است.

دو رساله دیگر اثر، یعنی رساله «سند لبس الخرقة و التلقين و الصحبة» و «إتحاف الفرقة برفو الخرقة»، اثر عبدالرحمن بن ابی‌بکر سیوطی (849-911ق) است.

نویسنده در رساله نخست، به پوشیدن خرقه به دست یکی از شیوخ صوفیه و اجازه پوشاندن آن اشاره کرده و از پوشیدن خرقه طریقه‌های مختلف صوفیه توسط برخی متصوفه سخن به میان آورده است. در ادامه به تلقین ذکر خود توسط یکی از مشایخ صوفیه و همچنین به تلقین ذکر برخی دیگر از مشایخ اشاره کرده است. رساله دوم، مشتمل بر مسائلی در اثبات سماع حسن بصری از حضرت علی(ع) است.

رساله هشتم، با نام «كمال المروة في جمال الفتوة»، نوشته محمد بن علی بن طولون (م 953ق) است. نویسنده در این رساله به پوشیدن لباس فتوت به دست یکی از مشایخ خود و همچنین مشایخ دیگر اشاره کرده و در ادامه پیرامون فتوت و آن‌که به فتوت متصف است و مطالب مرتبط دیگر سخن گفته است.

رساله نهم و پایانی کتاب، تحت عنوان «فصل في الخرقة»، نوشته مصطفی بن کمال‌الدین بکری (1162ق) است. این رساله عبارت است از منظومه‌ای بلند در قالب مثنوی که مشتمل بر مقامات و احوال عرفانی مانند نسب روحانی، خرقه، عزلت و... است.

محققان، علاوه بر تصحیح اشتباهات مختلف موجود در رساله‌های یادشده، به توضیح برخی از الفاظ و تعریف برخی از شخصیت‌ها و استخراج و مستندسازی احادیث و روایات و اشعار در پاورقی کتاب پرداخته‌اند.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.