راوندی کاشانی، سید فضل‌الله بن علی
سيد ابوالرضا ضياءالدين، فضل‌الله بن على بن عبيدالله حسينى راوندى (متوفای 570ق)، از علماى نام آور و از مشايخ بزرگ شيعه در قرن ششم هجرى به شمار مى‌آيد.
| نام | راوندی کاشانی، فضل الله بن علی |
|---|---|
| نامهای دیگر | راوندی، ض‍ی‍اءال‍دی‍ن فضل الله بن علی
راوندی کاشانی، اب‍و الرضا فضل الله بن علی ض‍ی‍اءال‍دی‍ن ح‍س‍ن‍ی راوندی کاشانی راوندی، فضل الله بن علی ح‍س‍ن‍ی راوندی، فضل الله بن علی |
| نام پدر | علی |
| متولد | |
| محل تولد | راوند کاشان |
| رحلت | 570 ق |
| اساتید | عبدالواحد بن اسماعيل رويانى |
| برخی آثار | النوادر
كتاب أبی الجعد أحمد بن عامر الطائي من أصحاب الرضا علیه‌السلام و كتاب نثر اللئالي و كتاب الطب |
| کد مؤلف | AUTHORCODE02372AUTHORCODE |
ولادت
او در يكى از شهرهاى اطراف كاشان به نام راوند و در خانواده‌اى علاقه‌مند به خاندان محمد و آل محمد صلى‌الله‌عليهم اجمعين به دنيا آمد. او با دوازه واسطه به امام حسن مجتبی علیه‌السلام می‌رسد.
از همان كودكى مهر و محبت اهل‌بيت عليهم‌السلام را فرا گرفت و تشنۀ چشمۀ زلال و آب گواراى علوم و معارف خاندان عصمت و طهارت گرديد.
خاندان
خاندان وى همه از اهل علم و تقوى بوده‌اند و شخصيتهاى برجسته‌اى از ميان اين خاندان برخاسته‌اند و فرزندان و نسل ايشان عموماًاز اهل علم و دانش بوده‌اند كه از جملۀ آنهاست:
- سيد ابوالمحاسن، احمد بن فضل‌الله، عالم و فاضل و قاضى شهر كاشان
- سيد عزالدين ابوالحسن على بن فضل‌الله راوندى
شخصيت
سيد فضل‌الله راوندى شخصيتى فاضل و دانشمند، عالمى بزرگوار و رئيس مذهب و از برجسته‌ترين علماى دوران خود به شمار مى‌رفت.
او شخصيتى اديب و شاعرى توانا بود كه ديوان شعرى نيز از او به يادگار مانده است.
او از مشايخ ابن شهر آشوب و منتجب‌الدين بن بابويه و شيخ محمد بن حسن طوسى، پدر خواجه نصيرالدين طوسى و اكثر علماى بزرگ دوران خود بوده است.
نام وى پيوسته در كتاب‌هاى تراجم و علم رجال با احترام ياد مى‌شود و شخصيت ايشان مورد احترام علماى شيعه است.
سخن بزرگان
أنساب سمعانى:
سمعانى در كتاب خود مى‌گويد:
روزى به كاشان رفتم و تصميم به زيارت ابوالرضا فضل‌الله راوندى گرفتم. وقتى به خانۀ وى رسيدم، در زدم و منتظر خروج ايشان شدم. در آن هنگام ديدم بالاى درِ خانه اين آيۀ شريفه را نوشته‌اند:«إنَّما يُريدُ اللّٰهُ لِيُذهِبَ عَنكمُ الرِّجسَ أهلَ البَيتِ و يُطهِّرَكُم تَطهيراً»
لحظه‌اى كه چشمانم به روى مبارکش افتاد ديدم ايشان از آنچه تصور مى‌كردم بسيار بزرگوارتر است.
در آن ديدار من برخى احاديث و روايات و بخشى از اشعار وى را از ايشان شنيدم.
از جمله اشعارى كه ايشان به خط خود براى من نگاشتند اين ابيات بود:
| هل لك يا مغرور من زاجر | أو حاجز من جهلك الغامر | |
| أمس تقضي و غد لم يجيء | و اليوم يمضي لمحة الباصر | |
| فذلك العمر كذا ينقضي | ما أشبه الماضي بالغابر |
يعنى:اى فريفتۀ دنيا آيا چيزى تو را بيدار مى‌كند؟ و آيا مانعى در برابر درياى جهل تو وجود دارد؟
ديروز گذشت و فردا هنوز نيامده است. و امروز هم با يك چشم به هم زدن مى‌گذرد.
و عمر اين گونه به پايان مى‌رسد. چقدر گذشته به آينده شباهت دارد.
عماد كاتب درباره ايشان مى‌گويد:سيد فضل‌الله راوندى شخصيتى كم نظير و داراى نسبى شريف و اخلاقى بزرگوار بود. وى از قدماى علما و دانشمندى فاضل و داراى چهره‌اى جذاب و با ابهت و صاحب سخنى زيبا بود.
او واعظى بزرگ و داراى خطى خوش و تأليفاتى فراوان بوده، مورد احترام مردم و از رزق و روزى خوبى نيز بهره‌مند بود.
در سال 533 هجرى در دوران كودكى من و برادر كوچكم در مدرسۀ مجديه در شهر كاشان درس مى‌خواندم. در آن زمان مى‌ديدم كه آن سيد بزرگوار به مدرسه مى‌آمدند و در آنجا درس اخلاق مى‌دادند. جمعيت فراوانى از مردم عادى و علماى بزرگ نيز پاى درس ايشان حاضر مى‌شدند.
بعدها در اصفهان با فرزندش احمد دوست شدم و از طريق ايشان بهتر با تأليفات و مقام علمى پدر بزرگوارش آشنا گشتم.
اجازۀ روايت
سيد فضل‌الله راوندى از علماى بزرگى اجازه روايت دارد از جمله:
- شيخ ركن‌الدين على بن ابوالحسن على بن عبدالصمد بن محمد تميمى نيشابورى كه در ربيع‌الاول سال 529 هجرى به وى اجازۀ روايت داده است.
- ابوالعباس احمد بن يحيى بن قافه كوفى
- قاضى عمادالدين، ابومحمدحسن استرآبادى
- احمد بن محمد بن احمد بن محمد بن حسين بن مهرويه كرمندى
- ذو الفقار بن محمد بن معبدابوالصمصام حسنى مروزى
اساتيد
وى از محضر اساتيد و علماى فراوانى نيز بهره برده مانند:
- امام شهيد عبدالواحد بن اسماعيل رويانى
- سيد ابوالبركات محمد بن اسماعيل حسينى مشهدى
- سيد مرتضى بن سيد داعى حسينى
- ابوالحرب المنتهى بن سيد داعى حسينى
- سيد على بن ابوطالب حسنى
- شيخ بارع، حسين بن محمد بن عبدالوهاب بغدادى
- على بن على بن عبدالصمد و برادرش محمد بن على
- ابوعبدالله جعفر بن محمد دوريستى
- ابوجعفر، محمد بن على بن حسين مقرى نيشابورى
شاگردان
علماى بزرگى در محضر او تربيت شده‌اند كه هر يك ستاره‌اى هستند در آسمان پر فروغ تشيع مانند:
- ابن شهر آشوب مازندرانى
- شيخ منتجب‌الدين بن بابويه قمى
- شيخ محمد بن حسن طوسى پدر خواجه نصيرالدين طوسى
- سيد ناصرالدين ابوالمعالى محمد بن حسين بن محمد حمدانى
- شيخ قوام‌الدين محمد بن محمد بحرانى
- شيخ تاج‌الدين محمد بن محمد شعيرى
وفات
سرانجام پس از عمرى خدمت به اسلام و علوم و معارف آل محمد صلى‌الله‌عليهم اجمعين، اين عالم انديشمند در حدود سال 570 هجرى در شهر كاشان ديده از جهان فرو بست و به ديار دوست شتافت.
آثار
او داراى تأليفات ارزشمندى است مانند:
- كتاب النوادر
- ضوء الشهاب في شرح الشهاب
- الأربعين في الأحاديث
- التفسير
- ديوان اشعار