رازی، احمد بن سهل
احمد بن سهل رازی، عالم و مورخ زیدی قرن چهارم و نویسنده «كتاب أخبار فخ».
| نام | رازی، احمد بن سهل |
|---|---|
| نامهای دیگر | |
| نام پدر | سهل |
| متولد | قرن چهارم |
| محل تولد | |
| رحلت | |
| اساتید | محمد بن منصور مرادی |
| برخی آثار | أخبار فخ و خبر يحيی بن عبدالله و أخيه إدريس بن عبدالله |
| کد مؤلف | AUTHORCODE08015AUTHORCODE |
نسبت
عمده دانسته‌های مختصر ما درباره رازی بر اساس کتاب اخبارُ فَخّ او و شرح حال بسیار کوتاهی از وی در اثر زیدی و بسیار متأخر ابن ابی‌الرجال است. نسبت رازی دلالت بر این دارد که وی اهل ری بوده و توجه وی به اخبار زیدیان و نقل اخبار تاریخی به نقل از مشایخ زیدی کوفه نشان‌دهنده زیدی بودن اوست.
شاگردان
ابوزید عیسی بن محمد علوی (متوفی ۳۱۰)، عالم و متکلم برجسته زیدی ساکن در ری، از جمله کسانی است که از احمد بن سهل روایت کرده است.
اساتید
احمد بن سهل احتمالاً در کوفه یا ری با محمد بن قاسم بن ابراهیم رسّی (متوفی ۲۷۹)، از عالمان و متکلمان برجسته زیدی، دیدار کرده که از وی مطالبی نقل کرده است. همچنین وی در کوفه با محمد بن منصور مرادی (متوفی ح ۲۹۰)، شاگرد نامور قاسم بن ابراهیم رسّی (متوفی ۲۴۶)، دیدار کرده و از وی مطالبی نقل نموده است. این دیدارها نشان‌دهنده نزدیکی وی به محافل رسمی زیدیه و ارجمندی مقام او در میان زیدیان کوفه است. از ملاقات رازی با حسین بن قاسم بن ابراهیم رسّی، پدر یحیی بن حسین الهادي‌إلی‌الحق، بنیان‌گذار حکومت زیدیه در یمن، نیز سخن گفته شده است. همچنین رازی خبری را درباره حسین بن علی معروف به شهید فخ که در ذی‌قعده و ذی‌حجه ۱۶۹ در نزدیکی مکه قیام کرده بود، به نقل از قاسم بن ابراهیم رسّی نقل کرده است که احتمال دارد وی این خبر را از فرزند قاسم یعنی محمد شنیده باشد.
احمد بن سهل در کوفه نزد حسن بن عبدالواحد کوفی، کتاب عبدالله بن محمد جعفری را با عنوان «كتاب خروج صاحب فخّ ومقتله» شنیده و بسیاری از بخش‌های آن را در کتاب خود نقل کرده است. کتاب رازی سوای دربرداشتن اطلاعات تاریخی بسیار درباره قیام شهید فخ و ادریسیان شمال آفریقا و مطالب فراوان از متون تاریخیِ ازمیان‌رفته، به سبب نقل برخی نامه‌های زیدیان نیز اهمیت دارد. مطالب نقل‌شده بااینکه مفصّل است و در آن به جزئیات پرداخته شده، برای فهم تحولات کلامی زیدیه کوفه اهمیت بسیار دارد.
«كتاب أخبار فخّ»، به‌صورت وِجاده (بدون سلسله سند متصل به مؤلف) در اختیار عالم زیدی حمید بن احمد محلی بوده و او در کتاب «الحدائق الوردية» بدون تصریح به نام رازی یا کتابش از وی مطالبی را درباره قیام شهید فخ نقل کرده است[۱].
پانویس
- ↑ ر.ک: رحمتی، محمدکاظم، ج19، ص147
منابع مقاله
رحمتی، محمدکاظم، دانشنامه جهان اسلام، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، تهران، بنیاد دائرة‌المعارف اسلامی، چاپ اول، 1392ش.