دیوان سائل شیرازی
دیوان سائل شیرازی مجموعه اشعار آقا جانی محمد سعید بن عبدالله خان قیری (بین سال‌های 1155 تا 1160- 1225ق) که با تحقیق و تصحیح روح‌الله خادمی، منتشر شده است.
| دیوان سائل شیرازی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سایل قیری، محمدسعید بن عبدالله (نویسنده) خادمی، روح‌الله (محقق) |
| ناشر | مجمع ذخائر اسلامی |
| مکان نشر | قم |
| سال نشر | 2014م. = 1394ش. |
| چاپ | یکم |
| شابک | 978-964-988-883-5 |
| موضوع | شعر فارسی - قرن 13ق. |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /س2د9 / 4070 PIR |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
دیوان سائل از روزگار حیات او، بین خاص و عام مشهور بوده است. شماره ابیات آن در بعضی منابع متأخر، 7000 بیت و در بعضی دیگر، 8000 بیت هم گفته شده است[۱].
دیوان حاضر، شامل 7772 بیت است که از منابع متعدد، شامل نسخ خطی و چاپی فراهم آمده است. از این میان، 1089 بیت قصیده، 5523 بیت غزل، 199 بیت قطعه، 31 بیت معمیات و هزلیات، 120 بیت ترجیع‌بند، 172 بیت رباعی و 638 بیت مثنوی است[۲].
سائل شيرازى را بايد شاعرى غزل‌سرا دانست كه با بيش از هفتصد غزل، كارنامه پروپيمانى در اين قالب دارد. تأثيرپذيرى او در غزل از شاعران وقوعى، هم از نظر سبكى و هم به لحاظ نگرش آنان، به شدت آشكار است[۳].
سائل به لحاظ دوره تاريخى، در دوران تسلط انديشه «بازگشت ادبى» بر شعر و نثر فارسى زندگى كرده و شعر سروده است. «بازگشت ادبى» به دوره‌اى از تاريخ ادبيات فارسى گفته مى‌شود كه به‌طور خاص، از اواخر دوره افشاريه تا آغاز نهضت مشروطه را در بر مى‌گيرد[۴]. وی از شاعران دوره دوم نهضت ادبی بازگشت محسوب می‌شود و عضویت او در «انجمن خاقان»، می‌تواند جایگاه او را در بین شاعران بازگشتی، تثبیت کند. سائل از بازگشت به شیوه متقدمین، در غزل راه حافظ و تا حدودی سعدی را برگزیده و آشکارا نشان داده که پیرو حافظ است[۵]. علاقه او به سعدی را علاوه بر غزلیات، مشخصا می‌تواند در ترجیع‌بند او دریافت کرد که به پیروی از ترجیع‌بند سعدی سروده است. قصاید او استوار و متأثر از قصیده‌سرایان سبک عراقی است. قطعات وی اگرچه در شمار کم هستند، اما بعضا به خاصر مضامین حکمی از قبیل بی‌توجهی به دنیا، کم آزاری و ترک سؤال، قابل توجه و بیانگر تعمق او درباره مسائل کلامی و اندیشه‌ای هستند. همچنین معناسازی‌ها و ماده تاریخ‌های او نشان‌دهنده تبحر کافی وی در این فن است و رباعیات اندک او، به سبب مضامین عاشقانه و گاه عارفانه، زیبا و دلنشین است. وی به مثنوی‌سرایی نیز مشهور بوده است[۶].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه کتاب.