دیوان ادیب طوسی

دیوان ادیب طوسی، مجموعه اشعار محمدامین ادیب طوسی (۱۲۸۳-۱۳۶۱ش/۱۹۰۴-۱۹۸۲م)، شاعر، نویسنده و محقق معاصر است که به کوشش مهریار طاووسی منتشر شده است.

دیوان ادیب طوسی
پدیدآوران	ادیب طوسی، محمدامین (نویسنده) طاووسی، محمود (به کوشش)
ناشر	کتابفروشی ابن سینا
مکان نشر	ایران- تبریز
سال نشر	1341ش
چاپ	یکم
موضوع	شعر فارسی- قرن 14
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏‎‏/‎‏د‎‏95‎‏ د‎‏9‎‏ / 7953 PIR
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

ویژگی دیوان حاضر، آن است که شاعر آن، به سبک خراسانی شعر می‌سرود. بیشتر اشعار وی در قالب غزل و قصیده است، اما مثنوی، دوبیتی، ترکیب‌بند و رباعی نیز در دیوان او به‌ چشم می‌خورد. شعر ادیب بسیار ساده و بی‌پیرایه است، بااین‌حال وی در اشعار خود از استعاره، تشبیه، انواع صنایع بدیعی نظیر جناس و طباق استفاده فراوان کرده است.

ویژگی دیگر این دیوان، آن است که اشعار آن، مانند سایر دواوین شعرا، به‌ترتیب حروف هجا و غیره مرتب نشده است، بلکه اشعار از لحاظ موضوعات و نوع آنها، با قید تاریخ و محل سرودنشان چینش شده است تا از این رهگذر، سیر تحولی شاعر در طی سالیان زندگی‌اش، برای خواننده مجسم شود و برای هر بخش از دیوان نیز نامی خاص که آن قسمت متناسب با آن موضوع بود، در نظر گرفته شده و برای سهولت کار خوانندگان، سعی شده است تا اسامی دور از ذهن و یا خاص در اشعار، با حروف سیاه چاپ شود.

ادیب علاوه بر شعر کلاسیک، شعر نو نیز می‌سرود، از جمله:

در درون موج و تاریکی و نور

در میان سایه‌های ماه و سال

می‌دوم در قلب اعصار و دهور

تا ببینم نقش حال

بر فراز تپه و ماهورها

در بیابان‌های ناپیداکران

می‌روم سرگشته تا آن دورها

تا ز خود یابم نشان

گه چو بر دریا روان خیزاب‌ها

سر گران تا قلب طوفان‌ها روم

بو که در آغوش لغزان آب‌ها

با خبر از خود شوم

بر هوای ابر غلطان سپهر

در شرار برق تابان سحاب

در دل انوار عالم‌گیر مهر

در فروغ ماهتاب

همچنان جوینده‌ام از هر کجاست

نقش پنداری که پیدا است و نیست

کانچه می‌خواهم ندانم در کجاست

هم نمی‌دانم که چیست.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.
2. ملاابراهیمی، عزت، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377.