درسنامه احکام مبتلا به حجاج

درس‌نامه احكام مبتلابه حجاج، اثر محمدحسين فلاح‌زاده (متولد 1338ش) است كه در آن، احكام عمومى مورد نياز حاجيان مانند تقليد، غسل، تيمم، نماز، خمس، زكات، نجاسات، مطهرات و... را در قالب چند درس تنظيم كرده و البته وارد بحث از احكام و مناسك حجّ و عمره نشده است.

درسنامه احکام مبتلا به حجاج
پدیدآوران	فلاح‎‌زاده، محمدحسین (نویسنده)
ناشر	مشعر
مکان نشر	تهران - ایران
سال نشر	1390 ش
چاپ	2
شابک	‎978-964-540-236-3
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

برای دیگر کاربردها، حج (ابهام‌زدایی) را ببینید.

ساختار

كتاب حاضر، از مقدمه اداره كلّ آموزش معاونت آموزش و پژوهش بعثه مقام معظم رهبرى و مقدمه نویسنده و متن اصلى (شامل 21 درس) تشكيل شده است.

كتاب حاضر به شكل درسى تنظيم شده است و نویسنده در آغاز هر درس، هدف‌هاى آموزشى آن را مشخص كرده و در پايان، پرسش‌هايى براى خودآزمايى فراهم آورده است.

وى احكام فقهى را به شكل غير استدلالى آورده و احكام اجماعى و مورد قبول همه مراجع را ذكر كرده و از ذكر موارد اختلافى جز در مواردى اندك، خوددارى ورزيده است.

نویسنده محترم، هيچ ارجاعى به هيچ كتابى ذكر نكرده جز يك مورد كه به كتاب صحيفه نور استناد شده و آن هم مربوط به مقدمه معاونت امور فرهنگى مديريت آموزش بعثه مقام معظم رهبرى است.و يك مورد هم نویسنده محترم به كتاب «الفتاوي الواضحة» نوشته آيت‌الله شهيد سيد محمدباقر صدر استناد كرده است.

نویسنده در مقدمه‌اش كه آن را در حوزه علميه قم نوشته، ولى زمان نگارش آن را مشخص نكرده است، با يادآورى اين نكته كه يكى از مباحث اساسى و مورد نياز زائران بيت‌الله الحرام، مناسك عمره و حج است، افزوده است: نوشته حاضر، يكى از متون آموزشى حج تمتع است كه به موضوع احكام حج پرداخته و بر اساس سرفصل‌هاى مصوّب كه پيش‌تر منتشر گرديده، تدوين شده است... چون فعلا فرصت پرداختن به فتاواى همه مراجع معظم تقليد نبود، لذا اين نوشته بيشتر به احكام عمومى و اتفاقى پرداخته و در برخى از موارد نيز به تفاوت فتاواى مراجع اشاره شده است. اميد است در آينده بتوانيم با رفع كاستى‌ها، تفاوت فتاوا را نيز لحاظ كنيم

منظور ايشان از «احكام عمومى و اتفاقى» عبارت است از احكامى كه مورد قبول همه مراجع تقليد است و اختلافى در آن نيست. در برخى از موارد نویسنده محترم به موارد اختلاف فتوا اشاره كرده، ولى متأسفانه اين مطلب را در هاله‌اى از ابهام رها كرده و مثلاً نوشته: «برخى از مراجع تقليد، عدول از مجتهد زنده به مجتهد زنده مساوى را جايز مى‌دانند»؛ درحالى‌كه مشخص نيست كه منظور از «برخى از مراجع تقليد»، كيست

گزارش محتوا

چند مورد از مطالب مفيد كتاب به شرح ذيل است:

1. در برخى روايات، آمده است كه ثواب يك ركعت نماز در مسجد الحرام، معادل صد هزار ركعت و در مسجد النبى(ص) معادل ده هزار ركعت نماز در جاى ديگر است. چه بجا و مناسب است كه زائران محترم از اين فرصت به‌خوبى استفاده كنند و نمازهاى واجب، بلكه مستحب را در اين مكان‌هاى شريف به‌جاى آورند و از پاداش بسيار زياد آن بهره‌مند گردند
2. در ايامى كه زائران محترم در دو شهر مكه و مدينه هستند، از فرصت استفاده كرده و در نماز جماعت مساجد اين دو شهر، به‌ويژه مسجد الحرام و مسجد النبى(ص) كه با جمعيت زيادى برگزار مى‌شود شركت كنند تا از ثواب بسيار زياد نماز جماعت و نماز خواندن در اين اماكن مقدس بهره‌مند شوند... خارج شدن از مسجد الحرام و مسجد مدينه هنگام شروع نماز جماعت جايز نيست و بر شیعیان واجب است كه با آنان نماز جماعت بخوانند. شركت در نماز جماعت اهل سنت، اختصاص به مسجد الحرام و مسجد النبى(ص) ندارد و در ديگر مساجد هم از نماز واجب كفايت مى‌كند
3. خمس فيش‌هاى ثبت‌نامى حج و مسائل مربوط به آن: هم‌اكنون كسانى كه قصد تشرف به حج يا عمره را دارند بايد براى حفظ نوبت، مبلغ مقرّرى را به بانك بسپارند كه اين مبلغ مطابق قرارداد مضاربه است و سودى نيز به آن تعلّق مى‌گيرد و پس از چند سال، نوبت تشرّف آن‌ها فرا مى‌رسد، اصل پول و سود آن را دريافت مى‌كنند و به سازمان حجّ و زيارت مى‌سپارند و به عمره يا حجّ مشرف مى‌شوند. با توجّه به ثبت‌نام جديد، اكثر مراجع معظم تقليد، پول ثبت‌نامى را متعلق خمس مى‌دانند
4. زائران و نمازهاى قضا: آنان كه نماز قضا دارند، فرصت را از دست ندهند و اوقات فراغت خود را بيهوده نگذرانند و بيش از مقدار نياز وقت خود را در بازارها و مغازه‌ها تلف نكنند و نمازهاى قضاى خود را به‌جاى آورند، كه اين وظيفه واجب آن‌هاست و بايد بدان عمل كنند و چه بهتر كه اين عبادت‌ها در اماكن مقدسى همچون مسجد الحرام و مسجد النبى(ص) انجام شود، كه افزون بر عمل به واجب شرعى از پاداش بيشترى نيز بهره‌مند خواهند شد
5. وظيفه زائران در رابطه با تخلفات رفتارى در موسم حجّ و عمره: سزاوار است كسى كه به معروف امر مى‌كند و از منكر جلوگيرى مى‌كند، مانند طبيبى دلسوز و پدرى مهربان باشد؛ قصد خود را خالص كند و تنها براى رضاى خداوند اقدام كند و عمل خود را از هرگونه برترى‌جويى پاک كند. خود را پاک و منزه نداند؛ چه‌بسا همان شخصى كه اكنون خطايى از او سر زده است، داراى صفات پسنديده‌اى باشد كه مورد محبت الهى است؛ هرچند اين عمل او هم‌اكنون ناپسند و مورد غضب الهى باشد

وضعيت كتاب

در آغاز اين كتاب، فهرست تفصيلى مطالب آمده، ولى متأسفانه فهرست‌هاى فنى و حتى فهرست منابع تنظيم نشده است.

نویسنده براى تسهيل امر آموزش از جدول و نمودار نيز بهره برده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن كتاب.

وابسته‌ها

درسنامه مناسک حج