خلاصه عبقات الأنوار (حدیث منزلت)
خلاصه عبقات الأنوار تلخیص «عبقات الأنوار في إمامة الأئمة الأطهار» میرحامد حسین هندی کنتوری لکهنوی به قلم سید علی حسینی میلانی است. این کتاب خلاصه بخشی از کتاب عبقات با موضوع «حدیث منزلت» است که در کتاب عبقات در جلد یازدهم تحقیق غلامرضا بروجردی ذکر شده است. ترجمه کتاب توسط محمدباقر محبوب‌القلوب انجام شده است.
| خلاصه عبقات الأنوار (حدیث منزلت) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | کنتوری، سید میر حامدحسین (نویسنده)
حسینی میلانی، علی (تلخيص) محبوب القلوب، محمدباقر (مترجم) |
| عنوان‌های دیگر | حديث منزلت عبقات الانوار في امامه الائمه الاطهار |
| ناشر | مؤسسه نبأ |
| مکان نشر | ايران - تهران |
| سال نشر | مجلد1: 1389ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-964-8323-74-0 |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 223 /ک9 ع20421* |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
این اثر همانگونه که در مقدمه ذکر شده حدیث دوم از دوازده حدیثی است که صاحب عبقات در رد و نقض باب هفتم کتاب «تحفة اثنی عشریة» مولوی عبدالعزیز بن شاه ولی‌الله دهلوی ملقب به شاه صاحب نوشته است.[۱]
نویسنده در مقدمه‌اش بر کتاب، ضمن اشاره به آیاتی که در آنها ویژگی‌های حضرت هارون نسبت به موسی ذکر شده چنین می‌نویسد: حدیث منزلت تمام این موقعیت‌ها را که براى حضرت هارون نسبت به حضرت موسى(ع) ثابت شده است براى امیرالمؤمنین(ع) نسبت به خاتم پیامبران حضرت رسول اکرم(ع) (جز نبوت) به دست مى‌دهد. این از جهت دلالت. از جهت سند نیز، حدیث منزلت، از حدیث‌هاى قطعى است. پس، این حدیث، دلیل قطعى دیگرى است بر امامت حضرت على(ع) بعد از پیامبر اکرم(ص). اما توجیه‌کنندگان واقعیت تاریخى موجود براى پاسخ دادن به این استدلال در برابر کتاب و سنت به‌پا خاستند، سخن را به درازا و گزاف‌گویى کشاندند و به شرق و غرب دست آویختند، تا آنجا که دیدگاه‌ها و اندیشه‌هایشان با هم به تناقض افتاد، سپس بعضى از آنان به جعل حدیثى روى آوردند تا با آن تعارض یابد و گروهى به تحریف آن پرداختند تا هدفى خلاف متن حدیث را برساند. به هر حال، پاسخ‌هاى قوم به استدلال شیعیان درباره این حدیث و امامت حضرت امیرالمؤمنین(ع) به گروه‌هاى زیر تقسیم مى‌شود: دشنام‌دادن و ناسزاگویى، مناقشه در سند حدیث و مناقشه در دلالت حدیث. مهم در این توجیهات - که وجهى علمى هم دارد- گروه سوم است. این کتاب، بیان استدلال بر امامت بلافصل حضرت امیرالمؤمنین(ع) را از حدیث منزلت به‌عهده دارد و با نقد علمى، به مناقشه‌هاى غیرمستند قوم چه در اثبات و چه در رد آن نظر دارد، و این‌کار، تنها با بهره‌گیرى از کتاب‌هاى مشهور و مورد اعتماد خودشان انجام مى‌گیرد[۲]
میرحامد حسین در بخش سند حدیث، اسامی راویان حدیث اهل سنت که حدیث منزلت را نقل کرده‌اند را به همراه نص روایت بدون ترجمه ذکر کرده است. میلانی در خلاصه با شماره‌گذاری این اسامی به نام 88 راوی به همراه ترجمه روایت اشاره کرده است.[۳]
نویسنده، بخش دلالت حدیث عبقات را بدون تغییر در تعداد در 40 دلالت ارائه داده است.[۴]
در انتهای کتاب بخشی تحت عنوان «ضمیمه حدیث منزلت» آمده که نوشته میلانی است. وی در مقدمه این بخش چنین می‌نویسد: «ما، در هر حدیث از حدیث‌هاى این مجموعه، ضمیمه‌اى در بخش سند آورده‌ایم و در آن سخن گروهى از بزرگان راویان حدیث را استدراک کردیم، یا بعضى اسنادهاى صحیح آن را آوردیم با تصحیح خود یا دیگران. لیکن چون حدیث منزلت از حدیث‌هاى دو کتاب بخارى و مسلم معروف به صحیحین است و در کتاب‌هاى مشهور دیگر نیز آمده است، نیازى به اصلاح راویان آن که مؤلف بزرگوار عبقات الأنوار آورده است، ندیدیم. از سوى دیگر، دیدیم نکته‌اى که مخالفان درباره‌اش زیاده‌گویى مى‌کنند، ورود این حدیث در جنگ تبوک است، تا قرینه‌اى باشد و جانشینى حضرت امیرالمؤمنین(ع) را به دوره زمانى خروج پیامبر(ص) به سوى تبوک محدود کند، و بدین‌سان، حدیث بر عمومیت دلالت نکند و نتوان به امامت بلافصل پس از رسول خدا(ص) به آن استدلال کرد. نویسنده گرامى عبقات الأنوار به پاسخ این شبهه دقت و توجه کرده است و ثابت نموده که پیامبر(ص) این سخن در مناسبت‌هاى بسیارى فرموده‌اند. ما کار او را دنبال کردیم و این رساله را بر اساس روش ایشان قرار دادیم، با افزودن موردها و روایت‌هاى دیگرى. در اینجا به موردهاى یقینى از روایت‌هاى مشهور بسنده کردیم و در جهت اثبات صحت بسیارى از اسنادهاى حدیث‌ها کوشیدیم و از آوردن فایده‌هاى بسیارى دریغ نکردیم[۵]
کتاب تنها مشتمل بر فهرست مطالب است که در انتهای آن ذکر شده است.
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- لکهنوی، میر حامد حسین، عبقات الأنوار في إمامة الأئمة الأطهار، تحقیق غلامرضا مولانا بروجردی، قم، چاپخانه سیدالشهداء، چاپ اول، 1411ق.