خصوص النعم في شرح فصوص الحکم

خصوص النعم في شرح فصوص الحکم، اثر علاءالدین علی بن احمد مهائمی، شرحی است بر «فصوص الحکم» محیی‌الدین ابن‌ عربی (560- 638ق) که با تحقیق احمد فرید مزیدی، به چاپ رسیده است.

خصوص النعم في شرح فصوص الحکم
پدیدآوران	ابن عربی، محمد بن علی (نویسنده) مهائمی، علی بن احمد (نویسنده) قاری، ابراهیم بن عبدالله (نویسنده) مزیدی، احمد فرید (محشی)
عنوان‌های دیگر	الدار الثمين في مناقب الشيخ محيي الدين
ناشر	دار الکتب العلمية
مکان نشر	لبنان - بيروت
سال نشر	1428ق. = 2007م.
چاپ	چاپ يکم
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏/الف2 ف6028 / 283 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

برای دیگر کاربردها، شرح فصوص الحکم (ابهام‌زدایی) را ببینید.

به جرأت می‌توان گفت که كتاب «فصوص الحكم»، از محورى‌ترين كتاب‌ها در عرفان نظرى است كه از زمان تأليف تاكنون، مستقلاً يا همراه با يكى از شروح معتبرش به‌عنوان يكى از مهم‌ترين متون آموزشى در اين رشته از معارف الهى موردتوجه اساتيد و دانش‌پژوهان بوده كه شرح‌ها و تلخيص‌ها و ترجمه‌هاى فراوان آن گواه اين اهميت است. تأثير اين كتاب، به قلمرو عرفان و تصوف منحصر نبوده و حكمت و كلام و تفسير را نيز تحت نفوذ خود درآورده و از طريق ترجمه‌ها و شروح فارسى و فارسى‌زبانانى كه در سايه انديشه‌هاى موجود در اين كتاب، پرورش يافته‌اند، در ادبيات فارسى و به خصوص شعر فارسى تحولى شگرف ايجاد نموده است که کتاب حاضر، از جمله یکی از این شروح می‌باشد.

شرح

کتاب با مقدمه کوتاهی از محقق، آغاز شده که در آن، ضمن اشاره به موضوع اثر، از برخی شروح «فصوص الحکم» مانند «شرح الفصوص» احمد بن یوسف بن محمد حصکفی شافعی(متوفی 859ق)، «الجانب المغربي في حل مشکلات محيي‌الدین ابن عربي من الفصوص» ابوالفتح محمد بن مظفرالدین محمد بن حمید (متوفی 926ق) و «الفضل الوهيي في ترجمة الجانب المغربي في حل مشکللات الفصوص لابن عربي» ابوالفتح مکی (متوفی 1161ق)، نام برده شده است.

در ابتدای کتاب، اثر دیگری تحت عنوان «الدر الثمین في مناقب الشیخ محیی‌الدین»، تألیف ابوالحسن علی بن ابراهیم قاری بغدادی، از علمای قرن هشتم هجری در معرفی ابن‌ عربی افزوده شده که آن نیز توسط احمد فرید مزیدی، تصحیح و تحقیق شده است.

مطالب «الدر الثمین»، در دو باب، به شرح ذیل، سامان‌دهی شده است:

باب نخست، به ذکر احوال ابن‌ عربی اختصاص یافته لذا در آن، به بیان حالات و خصوصیات ظاهری و اخلاقیات وی، پرداخته شده است.

در باب دوم، به اقوال و مصنفات وی، اشاره شده است که از جمله آنها، می‌توان از «الجمع و التفصیل في أسرار معاني‌التنزیل»، «الجذوة المقتبسة و الحظرة المحتلسة»، «المثلثات الواردة في القرآن»، «المسبعات الواردة في القرآن»، «الأجوبة علی المسائل المنصورية» و «مبايعة القطب بحضرة القرب» نام برد.

روش شرح

شیوه شرح بدین‌صورت است که ابتدا قسمتی از متن کامل کتاب «فصول الحکم»، در داخل کروشه [] ذکر شده و در ادامه، قسمت‌هایی از همان متن، داخل پرانتز قرار گرفته و سپس، به توضیح و تشریح برخی از لغات و مفردات همان قسمت که نیاز به توضیح و تشریح داشته، پرداخته شده است. به‌عنوان نمونه:

[الحمد لله منزل الحکم علی قلوب الکلم... فأول ما ألقاه المالک علي العبد من ذلک]

(الحمد لله منزل الحکم علی قلوب الکلم)، الحمد: إظهار کمالات الذات... و إنزال لغة: تحریک الشیء... و الحکم: جمع حکمة... والقلب: جوهر مجرد في ذاته....

وضعیت کتاب

فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده و در پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع و تخریج روایات مذکور در متن، به توضیح برخی از مطالب و عبارات متن، پرداخته شده است.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.
2. بی‌نام، «فصوص الحكم (تعليقات ابوالعلاء عفيفي)»، برگرفته از دانشنامه تخصصی کتاب‌شناسی و زندگی‌نامه «ویکی‌نور»