حقوق بین‌الملل اسلامی (فارسی)
حقوق بین‌الملل اسلامی، تألیف جلال‌الدین فارسی (معاصر) با رد ادعای دانشمندان غرب راجع به اختصاص حقوق بین‌الملل به ابتکارات قرون اخیر اروپاییان، درصدد اشاره اجمالی به قواعد معین و اصول مسلم اسلامی در حقوق بین‌الملل است و با بهره‌گیری از قرآن و سنت نبوی، به تبیین اصول تئوریک و مبانی حقوق بین‌الملل از منابع اسلامی می‌پردازد. وی سنت، عقل و اجماع را از مبانی قواعد این رشته از حقوق در اسلام برشمرده است.
| حقوق بین‌الملل اسلامی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | فارسی، جلال‌الدین (مؤلف) |
| ناشر | جهان آرا |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | بی‌تا |
| موضوع | حقوق بين الملل اسلامي
اسلام و روابط بين المللي اسلام و حقوق اسلام و سياست حقوق بين الملل - تاريخ |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ف2ح7 / 169/8 BP |
نویسنده، بحث خویش را با مباحث مربوط به جنگ شروع کرده، با طرح بحث جنگ مشروع و نامشروع، جهاد را از مصادیق جنگ مشروع ذکر می‌کند. او جهاد را به دو دسته: جنگ تدافعی و آزادی بخش، که اولی دفاع در برابر تجاوز دشمن و دومی را دعوت دیگر افراد بشری به اسلام معنا نموده، تقسیم می‌نماید. او در ادامه بحث تفصیلی خویش از این موضوع، به آیات قرآن و دستورهای جنگی پیامبر(ص) استناد می‌کند و مقررات جنگ، تاکتیک‌ها و اهداف استراتژیک، سلاحها و موضوع امان دادن، ترک مخاصمه، موضوع اسیران و کشته‌های دشمن را در مباحث خویش گنجانده و توضیح داده است.
وی به دیدگاه اسلام نسبت به لزوم تغییر در اسلوب تفکر آدمیان و توجه آنان به معنویت و ارزشهای اخلاقی و شرافت اشاره کرده، و انباشتن سلاح و یا تقلیل آن را راه حل نهایی کاستن از خطر جنگ نمی‌داند.
مؤلف در موضوع روابط دیپلماتیک، به مقررات اسلامی در حالت صلح و آرامش اشاره دارد. به گفته او احترام و مهربانی و مردم‌داری و انسانیت و تأمین مصونیت جانی نمایندگان خارجی و تضمین مصونیت اجتماعی آنان، بخشی از مقررات مربوط به طرز رفتار با هیئت‌های اعزامی بیگانگان است.
فارسی، در موضوع نحوه مذاکره، به رعایت کمال احترام و نزاکت و با آمادگی کامل جهت تفاهم و حسن‌نیت اشاره کرده، توضیح تفصیلی می‌دهد. او مسالمت‌جویی و شفقت را از شرایط و آداب انعقاد پیمان صلح برشمرده، چراکه سیره عملی پیامبر(ص) نیز بوده است.
نویسنده در عقد معاهدات، لزوم تساهل و گذشت از برخی مزایا و حقوق را متذکر شده است. وی تعهد سیاسی یک‌جانبه، پیمان دوجانبه عدم تعرض و پیمان همکاری دفاعی را برخی از اشکال قرارداد و معاهده سیاسی ذکر کرده و هرکدام را جداگانه توضیح داده است.
در فصل دوم کتاب، نویسنده با عنوان «اصول فقه بین‌الملل اسلامی»، اصول زیر را از اصول اساسی مربوط به دولت و حاکمیت برشمرده است:
- مبتنی بودن ملیت بر هم‌کیشی و اشتراک در عقیده، نظم اجتماعی و سلوک جمعی؛
- مرادف بودن همبستگی ملی با هم‌کیشی و هممسلکی؛
- آزادی تدین و ملیت‌پذیری، و مبتنی بودن تدین و ملیت بر اراده انسان؛
- تقدم ملت بر دولت از حیث تکوین و تلقی دولت به عنوان سازمان سیاسی؛
- اصالت ملت نه دولت و رسمیت شخصیت حقوقی ملت.
بر اساس این اصول، نویسنده اعتقادات غربی‌ها را راجع به دولت و حاکمیت و قواعد حقوقی بین‌الملل مورد نقد قرار داده است و با بحثی تفصیلی و تطبیقی در فصول بعدی کتاب، در این موضوعات به‌طور گسترده به بحث پرداخته است.[۱]
پانویس
- ↑ حقیقت، سید صادق، ص177-178
منابع مقاله
حقیقت، سید صادق، اندیشه سیاسی در اسلام: کتاب‌شناسی توصیفی، تهران، انتشارات بین‌المللی الهدی، 1377ش.