حقائق أسرار الطب
حقائق أسرار الطب، به زبان عربى و به قلم مسعود بن محمد سجزى، فرهنگ‌نامه‌اى طبى و مشتمل بر مصطلحات طبى است.
| حقائق أسرار الطب | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مؤسسه احیاء طب طبیعی (محقق)
مؤسسه مطالعات تاریخ پزشکی. طب اسلامی و مکمل (سفارش‌دهنده) سجزی، مسعود بن محمد (نویسنده) |
| ناشر | جلال‌الدين |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1387 ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-964-8410-70-9 |
| موضوع | پزشکی - اصطلاح‌ها و تعبیرها پزشکی - واژه‌نامه‌ها |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | R 123 /س3ح7 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
كتاب، در 3 فن كه به ترتيب مشتمل بر 3، 2 و 10 قسمند، تنظيم شده است.
گزارش محتوا
مؤلف، در اين اثر به اختصار به بيان و تعريف و توضيح مصطلحات و تبيين مشكلات و غموض معانى اصطلاحات مى‌پردازد و خود در صدد ايجاد اصطلاح جديدى نيست. از سوى ديگر، وى به مباحث كاربردى كارى ندارد و تنها به بيان و تعريف و توضيح مختصر مصطلحات بسنده مى‌كند.
فن اول كتاب، درباره تبيين و تعريف ماهيات اشيائى است كه به كليات طب مربوط مى‌گردد.
فن دوم، درباره كيفيات اعمال و صناعاتى است كه به اصول طب تعلق دارد.
فن سوم، درباره شماره اقسام امورى است كه به‌صورت كلى منقسم مى‌شوند.
در فن اول، مباحثى همچون «تعريف الفاظ كلى‌اى كه مورد احتياج ارباب صناعت طب است»، «تعريف اسماء بيمارى‌هاى مشهور و امراض معروف» و «تعريف اسماء ادويه مركب و مباحث مربوط به آنها» مطرح شده است.
در فن دوم، مطالبى مانند «کیفیت به دست آوردن ادويه و آميختن و نگهدارى آنها و ساير مسائل مربوطه» و «کیفیت استعمال ادويه در كوبيدن و نرم كردن و پختن و ساييدن و سوزاندن و ساير مسائل مربوطه» بررسى شده است.
در فن سوم، از مسائلى مانند «كميت اشياء كلى‌اى كه فقط به دو قسم منقسم مى‌شوند»، «كميت أشياء كلى‌اى كه فقط به سه قسم منقسم مى‌شوند»، «كميت أشياء كلى‌اى كه فقط به چهار قسم منقسم مى‌شوند» و... سخن به ميان آمده است.
كتاب‌هاى بسيارى به‌عنوان فرهنگ‌نامه تاكنون نگاشته شده كه در اين ميان بعضى از آنها به موضوع طب اختصاص دارند. در ميان اين كتاب‌ها كتاب «حقائق اسرار الطب» از اولين نگاشته‌ها است. از سويى ديگر اين كتاب تنها يك لغت‌نامه صرف نيست، بلكه مؤلف اصطلاحات علم طب را بر اساس چينش مباحث اين علم تدوين نموده و سپس هريك را به‌صورت مختصر و نه مفصل توضيح داده است.
اين عمل، هرچند كارى است كه تنها از عهده كسانى ساخته است كه با علم طب آشنايى دارند، ولى از سويى استفاده از اين كتاب را براى مبتديان مشكل مى‌سازد.
وضعيت كتاب
اين اثر، به اهتمام مؤسسه احياء طب طبيعى (قم) و بر اساس سه نسخه خطى، تصحيح و تحقيق و به سفارش مؤسسه مطالعات تاريخ پزشکى طب اسلامى و مكمل (تهران)، در سال 1387ش، توسط انتشارات جلال‌الدين، در 152 صفحه چاپ و منتشر شده است.
نگارش مقدمه‌اى پيرامون زندگى مؤلف، شيوه تصحيح اين اثر و نيز تدوين فهرست اعلام، فهرست اماكن، فهرست آلات و فهرست مقادير، از جمله كارهايى است كه بر روى اين اثر انجام شده است.
پاورقى‌هاى اين اثر به بررسى اختلاف نسخ اختصاص دارد.