حضرمی، یعقوب بن اسحاق
یعقوب بن اسحاق حضرمی (متوفای ۲۰۵ق)، از قرّاء ده‌گانه و پیشوای قاریان بصره در قرن دوم هجری قمری که علاوه بر قرائت و حدیث، در فقه، ادبیات عرب و لغت مهارت داشت.
| حضرمی، یعقوب بن اسحاق | |
|---|---|
| پرونده:NUR14040.jpg | |
ولادت
- ابومحمد یعقوب بن اسحاق بن زید بن عبدالله حضرمی بصری، اهل بصره[۱] و از هم‌پیمانان حضارمه (مردمانی که از حضرموت یمن به اقصی نقاط دنیا از جمله مشرق‌زمین مهاجرت کرده و اسلام آوردند و به حضارمه یا حضرمی شهرت یافتند) بود و نسبت وی بدین سبب است. تاریخ ولادت وی به‌درستی روشن نیست. ابن خلکان می‌گوید: حضرمی به هنگام مرگ ۸۸ ساله بود[۲]؛ ازاین‌رو با توجه به سال مرگ وی می‌توان پنداشت که ولادت وی در سال ۱۱۷ق، بوده است.
اساتید و شاگردان
- حضرمی از قرّاء ده‌گانه و پیشوای قاریان بصره بشمار می‌رفت. قرائت را نزد بزرگانی چون سلام بن سلیمان طویل، مهدی بن میمون و یونس بن عبید فراگرفت.
او از کسانی مانند زائدة بن قدامه، ابوعقیل دورقی و هارون بن موسی حدیث شنیده و روایت کرده است. وی علاوه بر قرائت و حدیث، در فقه، ادبیات عرب و لغت توانا بود.
- افرادی چون ابوحاتم سجستانی، احمد بن ثابت جحدری و احمد بن نصر نیشابوری از شاگردان و راویان حضرمی بوده و از او روایت کرده‌اند.
- حضرمی از قاریان مشهور و هشتمین قاری از قاریان ده‌گانه بود. در میان قرائات، قرائت مشهوری از او نقل شده است. او به ادبیات عربی، کلام و فقه آگاهی داشت و نسبت به نظریه‌های نحویان در قرآن کریم و وجوه اختلاف آن، داناترین مردم زمان خود بود[۳].
وفات
- حضرمی به سال ۲۰۵ق، در بصره وفات کرد[۴].
آثار
- الجامع که در آن اختلاف تمامی قرائات را گرد آورده و قاری هر حرفی را مشخص کرده است.
- وجوه القراءات.
- وقف التمام[۵].
- مفردة يعقوب بن إسحاق الحضرمي.
- التوجيهات و الآثار الصرفية و النحوية بعد السبعة.
پانویس
منابع مقاله
- گروهی از پژوهشگران، «فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامى»، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، 1389ش.
- ترمانینی،عبدالسلام، «رویدادهای تاریخ اسلام»، ترجمه جمعی از پژوهشگران با اشراف سید علیرضا واسعی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، 1385ش.
- الزركلي، خيرالدين، «الأعلام»، دارالعلم للملايين، 2002م.
- ابن خلکان، ابوالعباس احمد بن محمد، «وفيات الأعيان»، تحقیق احسان عباس، دارصادر، بیروت.