حسن السمت في الصمت
حسن السمت في الصمت، نوشته ادیب، مورّخ، مفسّر، فقیه و نویسنده فعال شافعی قرن نهم و دهم قمری، جلال‌الدین عبدالرحمن سیوطی (849-911ق)، خلاصه‌ای از کتاب (الصمت = الصمت و آداب اللسان = الصمت و حفظ اللسان)، از آثار محدث سنی، عبدالله بن محمد بن ابى‌الدنیا (208 -281ق)، در مورد ارزش و فواید سکوت و پرهیز از پُرگویی است. سیوطی افزون بر خلاصه‌سازی، مطالبی را نیز از خودش بر آن افزوده است.
| حسن السمت في الصمت | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر (نويسنده)
ابن ابی‌الدنیا، عبدالله بن محمد (نويسنده) سلیمان، احمد محمد (محقق) |
| سال نشر | 2010م |
| چاپ | 0 |
| موضوع | متون قدیمی تا قرن ۱۴ زبان و اخلاق,متون قدیمی تا قرن ۱۴ اخلاق اسلامی,سکوت -- جنبه‌ها‌ی مذهبی -- اسلام,قرن ۳ق احا‌دیث اخلاقی,قرن ۳ق احا‌دیث اهل سنت,شعر عربی -- قرن ۱۴ |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 251/الف۲ص۸۰۱۵ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
محقق کتاب، احمد محمد سلیمان، با تأکید بر روشمندی جلال‌الدین سیوطی در آثارش و اینکه او بر روی یکایک کلماتی که می‌نویسد یا از دیگران نقل می‌کند، دقت دارد، می‌افزاید: سیوطی خودش را به روش حدیث‌شناسان، ملتزم کرده است که در ارتباط با کلام پیامبر(ص) و صحابه و سلف صالح، به ژرف‌کاوی بپردازد و او در حقیقت، وقتی مطلبی در تاریخ، تفسیر و... می‌نویسد، می‌خواهد به دین خدمت کند. سیوطی در کتاب حاضر نیز امانت را مراعات کرده و یادآور شده است که این اثر، گزیده‌ای از کتاب الصمت نوشته عبدالله بن محمد بن ابى‌الدنیا است، ولی به تلخیص بسنده نکرده و روایات بسیار و اشعاری بر آن افزوده است و این فعالیت علمی، باعث رونق بیشتر کتاب شده است[۱].
ساختار و محتوا
در کتاب حاضر، تعداد 90 روایت با سند در یک موضوع (صمت = سکوت و خاموشی و دوری از بیهوده‌گویی) مطرح شده است، ولی سامان‌دهی الفبایی یا موضوعی و... در آن مشاهده نشد.
نمونه مباحث
- پیامبر(ص) گفت: «الصمتُ زينٌ للعالم و ستر للجاهل»[۲]؛ سکوت، زینت برای کسی است که می‌داند و پوشش برای کسی که نمی‌داند.
- ابن ابى‌الدنیا از امام علی(ع) با سند نقل کرده است که او گفت: «الصمت داعية إلی المحبة»[۳]؛ خاموشی و پرهیز از یاوه‌سرایی، باعث دوستی و محبت می‌شود.
- دیلمی در مسند الفردوس با سند از انس بن مالک نقل کرده است که پیامبر(ص) گفت: «العبادة عشرة أجزاء: تسعةٌ منها في الصمت و العاشرة كسب (اليد) من الحلال»[۴]؛ عبادت، 10 جزء است و 9 جزء آن در سکوت است و دهمین آن، کسب روزی از راه حلال.
- امام علی(ع) گفت: «إذا تمّ العقلُ نقص الكلامُ»[۵]؛ هرگاه عقل، کامل شود، سخن کاهش یابد.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.