حسن التلخيص لتالي التلخيص
حسن التلخیص (التلخیص) لتالی التلخیص، تلخیص جلال‌الدین سیوطی (متوفی 911ق)، از کتاب «تالی تلخیص المتشابه» اثر احمد بن علی بن ثابت ابیبکر خطیب بغدادی (392-463ق) است که با تحقیق نظر محمد فاریابی منتشر شده است.
| حسن التلخيص (التلخيص) لتالي التلخيص | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سیوطی، عبدالرحمن بن ابیبکر (نويسنده) فاریابی، نظر محمد (محقق) |
| سال نشر | 1413ق - 1993م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | حدیث - علم الرجال |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
خطیب بغدادی، پیرامون اسامی متشابه راویان، کتابی تحت عنوان «تلخيص المتشابه في الرسم و حمایة ما أشكل منه عن بوادر التصحيف و الوهم» تألیف نموده است[۱]. اسم متشابه، آمیزه‌ای از اسم متفق و مفترق (اسم‌هایی که در تلفظ و خط یکسان و در مصداق، متفاوت باشند) با مؤتلف و مختلف (اسم‌هایی که در نوشتن یکسان و در شکل و تلفظ، متفاوت باشند) است. در حالتی که اسم یا کنیه دو نفر یکسان باشد و نسب یا نسبت آنها از نظر نوشتاری یکسان و از لحاظ تلفظ متفاوت باشد یا برعکس، به آن متشابه می‌گویند و اثر حاضر، از مهم‌ترین کتاب‌های اهل سنت می‌باشد که در این زمینه نوشته شده است تلخيص المتشابه في الرسم و حمایة ما أشكل منه عن بوادر التصحيف و الوهم. خطیب بغدادی بعد از این کتاب، کتاب دیگری تحت عنوان «تالی تلخیص المتشابه» تألیف نموده که در واقع، مکمل کتاب قبلی است و سیوطی در اثر حاضر، به تلخیص آن (تالی تلخیص المتشابه)، پرداخته است[۲].
سیوطی در این کتاب، مجموعا به بررسی 481 راوی پرداخته است که دارای اسامی متشابه بوده و دانستن نام آنها و تشخیص ایشان از یکدیگر، در شناخت و تشخیص تصحیف و تحریف، سودمند است. از جمله این افراد، عبارتند از:
- «عبدالله بن عصمة» که مشترک میان سه نفر است:
- کسی که از حکیم بن حزام روایت کرده و یوسف بن ماهک نیز از او روایت نموده است.
- کسی که از ابوسعید خدری روایت کرده و اسرائیل بن یونس و ایوب بن جابر از او روایت کرده‌اند.
- کسی که از محمد بن سلمه بنانی کوفی روایت کرده و عبدالعزیز بن بختری فزاری، از او روایت کرده است.
- اما «عبدالله بن عصم» راوی است که از ابن عباس روایت کرده و شریک بن عبدالله نخعی از او روایت نموده است[۳].
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- تلخيص المتشابه في الرسم و حمایة ما أشكل منه عن بوادر التصحيف و الوهم