حديث الراية (عصری بانی)

حديث الراية، نوشته عصری بانی، کتابی است به زبان عربی و با موضوع کلام و تاریخ شیعه. محور مباحث نویسنده در این کتاب بر دلالت و مضمون حدیث رایت و چگونگی فهم صحابه از آن است.

حديث الراية (عصری بانی)
پدیدآوران	الباني، عصري (نویسنده) موسوي، جاسم (اهتمام)
عنوان‌های دیگر	احاديث خاص (رايه). شرح
ناشر	مشعر
مکان نشر	ايران - تهران
سال نشر	مجلد1: 1393ش , 1435ق
چاپ	1
شابک	‎978-964-540-505-0
موضوع	حديث خاص (رايه) - جنبه‌های قرآنی
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏‎‏BP‎‏ ‎‏145‎‏ ‎‏/‎‏ر‎‏202‎‏ ‎‏الف‎‏7*
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

او در این اثر در پی اثبات اختصاص برخی از فضایل و کرامات به امیرالمؤمنین علی(ع) هم هست.

ساختار

کتاب با سخن بخش کلام و معارف سازمان حج و زیارت شروع می‌شود. سپس فهرست مطالب است و محتوای کتاب در سه بخش اصلی (طرق و الفاظ حدیث، دلالات حدیث و پاسخ به شبهات). در پایان، منابع کتاب آمده است. نویسنده از 29 منبع استفاده کرده است؛ از جمله: الأدب المفرد، تاج العروس، تقريب التهذيب، تهذيب الكمال، الثقات احمد بن حبان تمیمی، الجرح و التعديل ابومحمد رازی تمیمی، سنن ابن ماجه، الصحاح تاج اللغة و صحاح العربية اسماعیل بن حماد جوهری، صحیح ابن حبان بترتيب ابن بلبان، صحیح بخاری، صحيح مسلم، فتح الباري في شرح صحيح البخاري ابن حجر عسقلانی، لسان العرب ابن منظور، مجمع الزوائد و منبع الفوائد نورالدین علی بن ابی‌بکر هیثمی، المستدرك علی الصحيحين محمد بن عبدالله ابوعبدالله حاکم نیشابوری و...

گزارش محتوا

نویسنده، فواید نگارش این کتاب را ذکر برخی سندهای صحیح و طرق مورد اتفاق بخاری و مسلم درباره این حدیث می‌داند. او می‌گوید: در این اثر از دلالت قطعی حدیث رایت پرده برمی‌داریم؛ دلالتی که جای هیچ شکی باقی نمی‌گذارد و حقیقت محبت و کمال خصلت‌های روحی را در امیرالمؤمنین(ع) نشان می‌دهیم. سپس این خصوصیت را برای امام(ع) اثبات می‌کنیم

او پس از تعریف رایت به عَلَم (پرچم) و عقاب از صحاح جوهری، مقاييس اللغة ابن فارس و لسان العرب در لغت، می‌گوید: به نظر ابن اثیر، رایت در عبارت «لأعطينّ الراية غداً رجلاً يحبه الله و رسوله و يحب الله و رسوله، يفتح‌الله عليه» از حدیث رایت، یعنی عَلَم

او سپس به معرفی طُرُق و الفاظ حدیث می‌پردازد و متن روایات سلمة بن اکوع و سهل بن سعد هر دو از صحیح بخاری، سعد بن ابی‌وقاص و ابوهریرة هر دو از صحيح مسلم، جابر بن عبدالله انصاری از الصغیر طبرانی، ابن عباس از مستدرک حاکم و ابوسعید خدری از مسند ابویعلی را ذکر می‌کند

بانی در قسمت دلالات روایت می‌نویسد: ویژگی حدیث رایت در کثرت طرق، تقارب الفاظ و اتفاق شیخین (بخاری و مسلم) در اخراج آن است. همچنین تعدد مضامین و تنوع دلالتش تا بدانجاست که بعضی از اهل سنت به این امر اعتراف کرده‌اند. برخی از مواردی که به آن اعتراف کرده‌اند، عبارت است از:

1. ارتباط محکم حقیقت محبت امیرالمؤمنین(ع) در حدیث با مسئله توحید، به‌خاطر فقره «يحبه الله و رسوله و يحب الله و رسوله»؛ یعنی نص روایت دلالت می‌کند بر تنزیه امام(ع) از تمامی مظاهر شرک به خدا (زیرا مظاهر شرک به خدا در حب به غیر الله تعالی خودشان را نشان می‌دهند و علی(ع) از این امر مبراست)؛
2. اثبات حقیقت ایمان امیرالمؤمنین(ع) به دست خدا از زبان رسول خدا(ص)؛ زیرا حب و بغض از امور باطنی و درونی انسان‌هاست و یک عامل غیبی (مثل کلام خدا یا رسول(ص)) در این مورد می‌تواند پرده از حقیقت این امر بردارد؛
3. پاکی امیرالمؤمنین(ع) از عدم اطمینان به خدا و تشکیک در وعده‌های الهی به دلیل قول پیامبر(ص) خطاب به امیرالمؤمنین(ع) در حدیث ابوهریره: «امش و لا تلتفت حتى يفتح‌الله عليك» که در سیاق قول خداوند در آیه 32 سوره یونس؛ یعنی «فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللّهِ حَقٌّ» است؛
4. داشتن شرایط برای گرفتن پرچم رسول خدا(ص)؛ یعنی هرکسی لیاقت گرفتن پرچم در آن روز را نداشته و اخذ رایت نیازمند شروطی بوده؛ به دلیل عبارت «امش و لا تلتفت حتى يفتح‌الله عليك» در روایت ابوهریره. از جمله این شروط ثبات قدم و عزم راسخ بوده؛ یعنی تا پیروز نشود بازنمی‌گردد و به دلیل عبارت «لأعطيتها رجلاً لا يفر بها» در روایت ابوسعید خدری، این شخص نباید اهل فرار از معرکه جنگ بوده باشد. همچنین این تکه از روایت به‌وضوح قدح کسانی است که پیش از آن حضرت(ع) پرچم را به دست گرفته بودند

نویسنده پس از ذکر موارد سابق، به بیان برخی از شبهات و پاسخ‌های آنها می‌پردازد؛ مثلاًدر شبهه ابن ‌تیمیه آمده: «این حدیث از صحیح‌ترین روایاتی است که در فضیلت علی(ع) آمده، اما دروغگویان این مطلب را بر این حدیث افزوده‌اند که پیش از علی(ع) ابوبکر و عمر پرچم را گرفته و فرار کرده‌اند... و این حدیث از خصائص امیرالمؤمنین(ع) نیست، بلکه شامل هر مؤمن کامل الایمانی که خدا و رسولش را دوست دارد و آنان نیز او را دوست می‌دارند، می‌شود». او این‌گونه پاسخ می‌دهد که با این حساب بسیاری از بزرگان حفّاظ اهل سنت کذاب هستند؛ زیرا جریان فرار را ذکر کرده‌اند. همچنین طبق مبنای ابن‌ تیمیه هرکه چیزی را دوست بدارد، همان ‌گونه که خدا را دوست می‌دارد، مشرک است و حدیث رایت شهادتی غیبی است بر اینکه حقیقت محبت به خدا و توحید در امیرالمؤمنین(ع) هست؛ زیرا این خصوصیت از امور باطنی و نفسانی است که جز خدای علام الغیوب از آن آگاه نیست و همان خدا فقط درباره امیرالمؤمنین(ع) این سخن را از زبان پیامبرش بیان کرده است.

بانی، در قسمت نتایج بحث می‌نویسد: به‌صورت مختصر نتایج زیر از بحث ما درباره حدیث رایت در این کتاب، به دست می‌آید:

1. حدیث رایت، قطعی‌الصدور و اتفاقی بین مسلمین است؛
2. از مهم‌ترین مضامین این روایت به خاطر شهادت غیبی بر پاکی امام(ع) از شرک، وجود حقیقت محبت نزد ایشان است؛
3. این حدیث به‌وضوح، دلالت بر اتصاف امام(ع) به کمال خصال ایمانی مانند صبر و ایمان به وعده الهی دارد؛
4. حدیث رایت به دلیل فهم صحابه از آن، دلالت بر شهادت غیب بر وجود حقیقت ایمان در امیرالمؤمنین(ع) دارد

وضعیت کتاب

فهرست مطالب در ابتدای کتاب و فهرست منابع در انتهای آن ذکر شده است. ارجاعات در پاورقی‌ها آمده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.