جواهر البحرين في تناقض الحبرين
جواهر البحرين في تناقض الحبرين، از آثار ادیب مصری و محدث و فقيه شافعى قرن هشتم هجری قمری، جمال‌الدين ابومحمد عبدالرحيم بن حسن بن على قرشى اموى مشهور به اِسْنَوى (۷۰۴- ۷۷۲ق)، به بررسی موارد اختلاف فقهی بین مورخ، شاعر، محدث و فقیه شافعى قرن هفتم هجری قمری؛ عبدالکریم بن محمد رافعى قزوینى مشهور به امام رافعى (557-623ق) در العزیز في شرح الوجیز معروف به الشرح الکبیر و لغوی، محدث و فقیه شافعی ابوزکریا يحيى بن شرف بن حزام مشهور به امام نووی (631-676ق) در روضة الطالبين وعمدة المفتين می‌پردازد. محمد عبدالرشید عبّاد کوهجی این کتاب را تحقیق و تصحیح کرده و برای آن مقدمه نوشته و اسنوى، رافعى و نووی و کتاب حاضر را شناسانده است.
| جواهر البحرين في تناقض الحبرين | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | اسنوی، عبدالرحیم بن حسن (نويسنده) کوهنجی، محمد عبدالر شید عباد (محقق) |
| ناشر | ایراس (وابسته به مؤسسه فرهنگی مطالعاتی روسیه، آسیای مرکزی و قفقاز) |
| مکان نشر | کویت - حولی |
| سال نشر | 1443ق - 2022م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | فقه شافعی - قرن 8ق. - فقه اهل سنت - قرن 8ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 9ج5الف 176/3 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
- اسنوى، تأکید کرده است که منظورم از موارد تناقض بین آرای این دو فقیه، این نیست که نصّ و غیرقابل تأویل و تفسیر باشد؛ بلکه همین مقدار که ظاهر و متبادر به ذهن باشد کافی است، هرچند ناظران بتوانند تأویلش کنند. [۱]
- محمد عبدالرشید عبّاد کوهجی یادآور شده است:
- اسنوى، اختلاف فقهی رافعى و نووی را در 259 مسأله مطرح کرده است. [۲] یادآوری: علی‌رغم این آمار، تعداد 261 مسأله در این کتاب آمده است. [۳]
- اهمیت این کتاب، از چند جهت است از جمله اینکه اثر حاضر، آرای رافعى و نووی را شامل می‌شود که محرّران مذهب شافعی هستند و همان طور که ابن حجر هیتمی گفته است: به مخالفان این دو نفر، اعتنایی نمی‌شود. [۴]
ساختار و محتوا
- در این کتاب، یک دوره کامل از مسائل و احکام فرعی فقهی به ترتیب ابواب کتاب روضة الطالبين وعمدة المفتين مطرح شده است. برخی از ابواب عبارت است از: طهارت، نماز، زکات، روزه، حجّ، صید و ذباحه، اطعمه، نذر، بیع و ربا، رهن، صلح، ضمان، إقرار، عاریه، غصب، اجاره، وقف، هبه، وصیت، ودیعه، نکاح، خلع، طلاق، ظهار، لعان، نفقه، حضانت، جنایت، سرقت، جزیه و هدنه، قضاء، شهادت و امهات الاولاد.
- محمد عبدالرشید عبّاد کوهجی در پایان این اثر، خاتمه‌ای نوشته و از پژوهش نویسنده، 9 نتیجه گرفته و بر اساس آن، 3 پیشنهاد مطرح کرده است. [۵]
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.