جنی الأزهار من الروض المعطار

جَنيُ الأزهارِ مِنَ الرَّوضِ المِعطار، از آثار تاریخ‌نگار نامور مصر در قرن نهم هجری قمری، ابوالعباس تقى‌الدین احمد بن على مَقْریزى (766-845ق)، هفت اقلیم کره زمین را با تعداد 2235 موقعیت گیتاشناسی به‌ شکل اجمالی معرفی می‌کند. پژوهشگر معاصر، محمد زینهم محمد عزب، این کتاب را تحقیق و تصحیح کرده و برای آن مقدمه‌ای سودمند و روشمند نوشته است.

جنی الأزهار من الروض المعطار
پدیدآوران	مقریزی، احمد بن علی (نويسنده) عزب، محمد زینهم محمد (محقق)
ناشر	الدار الثقافیة للنشر
مکان نشر	مصر - قاهره
سال نشر	1426ق - 2006م
چاپ	1
شابک	‎977-399-152-3
موضوع	کشورهای اسلامی - جغرافیا - کشورهای اسلامی - فرهنگ جغرافیایی
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‎‏/‎‏م‎‏7‎‏ج‎‏9‎‏ 93 ‏G‎‏
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

اسم کتاب

عنوان کتاب به معنای «شکوفه‌چینی از باغ‌ معطر» است. مَقْریزى نوشته است: ازآنجاکه «الرَّوض المِعطار في عجائب الأقطار» از بهترین آثار در موضوع خودش است، ولی نویسنده‌اش تفصیل داده و بسیار طولانی نوشته و مطالب شگفت‌انگیزی آورده، به نظرم رسید که گوهرهایش را برگیرم و شکوفه‌هایش را برچینم و با لطف الهی، به‌خوبی انجام شد و آن را «جَنيُ الأزهارِ مِنَ الرَّوضِ المِعطار» نامیدم.

هدف و روش

• محمد زینهم، این کتاب را دانشنامه‌ جغرافیایی کوچکی دانسته است که به زمین‌نگاری مناطق و شهرهای اسلامی تا دوره مقریزى می‌پردازد و برای ما توضیح می‌دهد که جهان اسلام چند اقلیم و بلد دارد و ویژگی‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی هریک کدام است.

ساختار و محتوا

این اثر، در 7 فصل به‌ترتیب ذیل سامان یافته است:

1. اقلیم اول: از «جزیره اولیل» تا «جزیره واق واق» (123 مکان جغرافیایی).
2. اقلیم دوم: از «مغرب اقصی» تا «بحر ظلمات» (278 مکان جغرافیایی).
3. اقلیم سوم: از «دریای محیط» تا «جهت غربی كورة الأرض» (779 مکان جغرافیایی).
4. اقلیم چهارم: از «مغرب اقصی» تا «بحر مظلم» (569 مکان جغرافیایی).
5. اقلیم پنجم: از «شهر قلمریه» تا «شهر ماجوج» (264 مکان جغرافیایی).
6. اقلیم ششم: از «بلفیر» تا «كورة خفشاخ» (169 مکان جغرافیایی).
7. اقلیم هفتم: از «جزیره انقلطاره» تا «شهر مدسونه» (53 مکان جغرافیایی).

نمونه مباحث

• «سیرجان»: بزرگ‌ترین شهر از شهرهای کرمان است و عاملان و والیان در آن منزل دارند و در آن، دیوان‌هایی وجود دارد و بیشتر ساکنانش لشکری هستند و شهری آباد است و بازارهایی دارد و اهالی آن، آسان می‌گیرند و عفت و دیانت دارند و خوش‌رفتار هستند.
• «میافارقین»: شهری از شهرهای ارمینیه است.

یادآوری: «میافارقین»، در ترکیه است و امروزه «سیلوان» نامیده می‌شود.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.