جمع بين حكم واقعى و ظاهرى
جمع بين حكم واقعى و ظاهرى تأليف آيت‌الله شيخ جعفر سبحانى، یکی از مجموعه مقالاتى است كه با نام رسائل أصولية و با هدف تحقيق پاره‌اى از مسائل اصولى كه نقش مهمى در استنباط احكام دارند، تدوين شده است.
| رسائل أصولیة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سبحانی تبریزی، جعفر (نویسنده) |
| ناشر | مؤسسه امام صادق علیه‌السلام |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1383 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | اصول فقه شیعه - قرن 14 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 159/8 /س2ر5 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
عنوان اصلى اين مسئله در كتب قدما، جواز عقلى تعبدبه خبر واحد بود، اما از زمان مرحوم وحيد بهبهانى به جمع بين حكم واقعى و ظاهرى تغيير عنوان داد. اعتقاد به حجيت خبر واحد و ديگر احكام ظاهرى با سه مشكل روبه‌رو است: 1. محذور ملاكى كه عبارت است از تزاحم بين ملاكات حكم(مصلحت و مفسده)، چرا كه اگر حكم واقعى، حرمت باشد و حكم ظاهرى وجوب، لازم مى‌آيد كه مصلحت و مفسده با يك‌ديگر جمع شوند. 2. محذور خطابى كه منظور از آن، اجتماع مثلين يا ضدين است، چون در فرض موافقت حكم ظاهرى و واقعى، دو حكم متماثل بر يك موضوع وارد شده و در صورت عدم توافق، دو حكم متضاد در يك موضوع جمع مى‌شوند.
محذور مبدئى كه به اشكال در مبادى احكام؛ يعنى حب و بغض مولى، باز مى‌گردد كه امر و نهى بر اساس آن به وجود مى‌آيد. در صورت توافق حكم ظاهرى و واقعى، مشكل جمع شدن دو اراده بر يك چيز و در صورت عدم توافق، مشكل جمع بين حب و بغض به وجود مى‌آيد.
نویسنده، بعد از طرح مسئله، به شكلى كه گذشت، پاسخ‌هاى محققین علم اصول را به حل اين مشكل با توضيح و تحليل عرضه مى‌كند.