جامع الأمهات

جامع الأمهات، از آثار قاری، ادیب، نحوی، متکلم، اصولی و فقیه مالکی مصری قرن هفتم هجری قمری، ابوعمرو جمال‌الدین عثمان بن عمر، مشهور به ابن حاجب کردی مالکی (570-646ق)، است که دوره‌ای کامل از فقه مذهب مالکی را به ‌شکل فتوایی (غیر استدلالی) ارائه می‌کند. ابوعبدالرحمن اخضر اخضری، این کتاب را تحقیق و تصحیح کرده و برای آن مقدمه‌ای ارزشمند نوشته و نویسنده و اثر حاضر را شناسانده و در پاورقی‌ها، توضیحات تکمیلی لغوی و اصطلاحی آورده و نشانی منابع را مشخص کرده و در صورت لزوم به معرفی اجمالی اعلام مورد بحث پرداخته است.

جامع الأمهات
پدیدآوران	ابن حاجب، عثمان بن عمر (نويسنده) اخضری، ابو عبد الرحمن اخضر (محقق)
سال نشر	1419ق - 1998م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/الف2ج2 178/6 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

هدف و روش

• ابن حاجب کردی مالکی، بدون هیچ مقدمه‌ای وارد اصل مطلب شده و پرسش‌های روش‌شناسانه را بی‌پاسخ گذاشته است.
• ابوعبدالرحمن اخضر اخضری، با اشاره به اهمیت فقه در اسلام و اهمیت کتاب المدوّنة در فقه مالکی و اینکه فقیهان از قدیم و جدید به آن توجه کرده و به شرح و توضیح و اختصار آن پرداخته‌اند، افزوده است: ابن حاجب کردی مالکی از پیشوایان فقه و خداترسی است و مردم به آثار او مراجعه می‌کنند و کتاب حاضر قانون‌گذاری کامل فقه مالکی و مرجع در تحقیق مسائل آن است و اهمیت این اثر به چند جهت بازمی‌گردد؛ از جمله اینکه در آن، اقوال، مسائل، منابع، اصول و فروع اختصاصی فراوانی از مالکیان بیان می‌شود.

ساختار و محتوا

این اثر، به‌ترتیب ابواب فقه مالکی تنظیم شده است. اولین مطلب، «اقسام آب‌ها» است و آخرین، «فرائض» (ارث) و در پایان کتاب، مطلبی با عنوان کتاب جامع آمده و در آن، با تقسیم آموزه‌های شریعت به «متعلق به عقیده، گفتارها و رفتارها» و «مخالطه» (ارتباط با مردم)، مثال‌ها و توضیحاتی بیان شده است.

نوآوری

• ابوعبدالرحمن اخضر اخضری تعداد 45 اصطلاح از اصطلاحات ابن حاجب کردی مالکی را همراه با تعریفات، اطلاقات و مسائل فرعی آن در جدولی تنظیم و عرضه کرده است.

نمونه مباحث

• نماز جمعه واجب عینی است و شرط وجوبش مذکر بودن، آزادی، اقامت و نزدیکی است؛ به‌صورتی که در زمان نماز جمعه، فاصله‌اش از آن دورتر از 3 میل (هر میل= 2000 ذراع) – بنا بر نظر اصحّ - نباشد....

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.