توضيح الأفكار لمعاني تنقيح الأنظار (امیر صنعانی)
توضيح الأفكار لمعاني تنقيح الأنظار، اثر ابوابراهیم محمد بن اسماعیل بن صلاح بن محمد، معروف به امیر صنعانی (متوفی 1282ق)، شرحی است بر کتاب «تنقيح الأنظار في تنقيد أحاديث الأبرار» نوشته عزالدین محمد بن ابراهیم وزیر بن علی زیدی حسنی یمنی (متوفی 840ق) که با تحقیق، تعلیقات و حواشی ابوعبدالرحمن صلاح بن محمد بن عویضه، منتشر شده است.
| توضيح الأفكار لمعاني تنقيح الأنظار(امیر، محمد بن اسماعیل) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | امیر، محمد بن اسماعیل (نويسنده)
ابن وزیر، محمد بن ابراهیم (نويسنده) عویضه، صلاح محمد (مصحح) |
| عنوان‌های دیگر | تنقیح الأنظار في تنقید أحادیث الأبرار. شرح ** و هو شرح لکتاب تنقیح الأنظار في تنقید أحادیث الأبرار |
| ناشر | دار الکتب العلمية |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1417ق - 1997م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | ابن وزیر، محمد بن ابراهیم، ۷۷۵ - ۸۴۰ق. - تنقیح الانظا‌ر -- نقد و تفسیر - حدیث - علم الدرایه - حدیث - علم الروایه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | BP 108،/۵۴ ت۹۰۲ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
«تنقيح الأنظار» متن مختصری است در زمینه مصطلح الحدیث که شامل مسائل اصلی این علم و بیان آرا و نظرات علماست؛ به‌گونه‌ای که نویسنده آن، هر سخنی را به صاحب آن نسبت می‌دهد و در نقل آن سخنان، دقت روا می‌دارد و اگر در اقوال، نقصی وجود داشته باشد، آن را برمی‌نماید و به آن می‌پردازد و در اغلب موارد، نظری را برمی‌گزیند که با بعضی از سخنانی که نقل کرده، موافقت داشته باشد و گاه، قول وسط را برمی‌گزیند. دو ویژگی مهم این کتاب عبارتند از: ذکر آرا و نظرات دانشمندان زیدیه در کتاب‌های سایر مذاهب و جمع بین اصطلاحات علمای اصول فقه و اصول الحدیث (مصطلح الحدیث) که وجوه اتفاق و افتراق اصطلاحات دو گروه را برنموده است[۱].
این کتاب ارزشمند، توسط محمد بن اسماعیل امیر صنعانی به‌صورت مزجی، در دو جلد شرح شده است، به این شکل که متن اصلی کتاب، داخل پرانتز قرار گرفته و شرح شارح، به دنبال آن آمده است؛ به‌گونه‌ای که اگر توضیحات شارح حذف شود، همان متن اصلی کتاب باقی خواهد ماند. به‌منظور نمونه و آشنایی با نوع شرح، به بخشی از آن اشاره می‌شود: «(و اعتضد) من عضده کنصره أعانه (الإجماعان) إجماع السلف والخلف (عليه) أي علی فضل العلم النبوي (من بعد) أي: من بعد إجماع السلف و يحتمل إجماع الصحابة و القرابة أو إجماع أهل العقل و النقل»[۲].
ازآنجاکه مؤلف «تنقيح الأنظار»، مطالب کتاب خویش را بدون تبویب و فصل‌بندی خاصی ارائه نموده، شارح نیز از او پیروی کرده و مطالب را تبویب و یا فصل‌بندی، نکرده است[۳].