توحید شیرازی، محمداسماعیل

میرزا محمداسماعیل توحیدِ شیرازی (1246-1286ق/1830- 1869م)، شاعر با تخلص توحید و خوش‌نویس. برادر محمد بن محمدشفیع داوری شیرازی

توحید شیرازی، محمداسماعیل
نام کامل	محمداسماعیل توحید شیرازی
تخلص	توحید
نسب	شیرازی
نام پدر	محمدشفیع وصال شیرازی
ولادت	1246ق
محل تولد	شیراز، ایران
محل زندگی	شیراز، تهران
رحلت	1284ق
مدفن	شاه چراغ شیراز
طول عمر	38
خویشاوندان	برادران وی داوری، وقار، یزدانی، فرهنگ
دین	اسلام
مذهب	شیعه
پیشه	خطاط
اطلاعات علمی
اساتید	محمدشفیع وصال شیرازی، وقار شیرازی
برخی آثار	قرآن به خط ثلث درشت و نسخ ریز، قرآن بغلی با جلد روغنی، صحیفه سجادیه جانمازی، کتاب الدعا با ترجمه فارسی، تحریر مثنوی معنوی، دیوان اشعار

زندگی‌نامه

او پنجمین فرزند محمدشفیع وصال، شاعر معروف شیرازی است که در شیراز به دنیا آمد.

تحصیلات

او نخست نزد پدر به تحصیل علم پرداخت و پس از درگذشت وی در 1264ق/1848م، نزد برادر خویش، وقار به آموختن علوم ادبی و حکمی مشغول شد. او در علم ریاضی و موسیقی که از فروع حکمت به شمار می‌آمد و نیز در خوش‌نویسی مهارت حاصل کرد و افزون بر آن، صدایی بسیار خوش داشت.

سفر

توحید در 1277ق/1860م به تهران سفر کرد و پس از مدتی کوتاه به شیراز بازگشت.

خطاطی

توحید خوش‌نویس بود و 7 نوع خط، به‌ویژه خط نسخ و ثلث را استادانه می‌نوشت. در ریزنویسی مهارت داشت و قرآن‌هایی با قلم ریز بر کاغذ نازک و نیز بر پوست آهو نوشت.

شعر

توحید شیرازی در انواع سخن به‌ویژه در سرودن غزل توانا بوده، طبعی روان داشته، و چکامه‌هایی در ستایشِ بزرگان روزگار خود سروده است. انواع دیگر شعر از جمله مسمط و ترکیب‌بند نیز در میان اشعار او دیده می‌شود. توحید در سرودن شعرهای خود از حافظ، سعدی و ناصرخسرو تأثیر پذیرفته است. او همچنین در نظم قسمتی از تاریخ صفویه و نادرشاه، با دو برادر خویش، یزدانی و فرهنگ همکاری داشت.

وفات

وی سرانجام، به بیماری وبا درگذشت و در حرم احمد بن موسى‌(ع) نزدیک برادرش، داوری به خاک سپرده شد.

آثار

از جملۀ آثار خوش‌نویسی او اینها ست:

1. قرآن به خط ثلث درشت و نسخ ریز؛ 2. قرآن بغلی با جلد روغنی، نسخ خفی در 1284ق و به دستور شاهرخ میرزا قاجار؛ 3. صحیفۀ سجادیۀ جانمازی، نسخ خفی در ربیع‌الاول 1278؛ 4. ادعیه، نسخ ممتاز در 1274ق؛ 5. کتاب الدعا، با ترجمۀ فارسی، نستعلیق در 1281ق؛ 6. تحریر مثنوی معنوی، نسخ، حدود سالهای 1264-1267ق در 29 هزار بیت با ویژگی‌های هنری بسیار، از جمله: تذهیب، نقاشی و طلااندازی.

برادر کوچک او، یزدانی اشعار وی را که بالغ بر 2500 بیت است، گرد آورد

منابع مقاله

مهدوی، ملیحه، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ اول، سال چاپ 1378