تقسیمات قرآنی و سور مکی و مدنی
تقسيمات قرآنى و سور مكى و مدنى نوشتارى است از حميد رضا مستفيد و كريم دولتى كه در آن به دو موضوع از مباحث علوم قرآنى پرداخته شده است.در بخش اول اين كتاب موضوع «تقسيمات قرآن» مورد بررسى قرار گرفته كه مباحثى همچون انواع تقسيمات(جزء، حزب، ورد،ثمن، ركوع و...) معانى آنها، پيشينۀ پيدايش تقسيمات و تقسيم‌بندى‌هاى رايج در مصاحف امروزى را در بر گرفته است.
| تقسیمات قرآنی و سور مکی و مدنی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مستفید، حمید رضا (نویسنده) دولتی، کریم (نویسنده) |
| ناشر | وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1384 ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-422-738-7 |
| موضوع | قرآن - سوره‌ها و آیه‌ها |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 71 /م5ت7 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
دربارۀ پيشينۀ پيدايش اين تقسيمات به روايات شيعه و اهل سنت و نيز شواهد تاريخى استناد شده است.انواع تقسيمات از قبيل تقسيم‌بندى به جزء و حزب در زمان رسول خدا(ص)، تقسيم‌بندى در زمان حجاج، تقسيم‌بندى هفت‌تايى قتاده و...مورد بررسى قرار گرفته و تقسيم بندى مصاحف رايج ضمن جداولى با يكديگر مقايسه شده است.در پايان اين بخش پيشنهاد ايجاد تغييراتى در تقسيم‌بندى‌هاى رايج و متداول ارائه شده است.
در بخش دوم بررسى دقيقى دربارۀ مكى و مدنى بودن سور قرآن صورت گرفته است.در اين بخش ضمن بيان اهميت و ضرورت شناخت سور مكى و مدنى كه مى‌تواند بر بسيارى از مسائل مورد اختلاف و ادعا مهر تأييد يا ردّ بزند(بويژه مسائل كلامى به ويژه اثبات و يا نفى آيات مرتبط با امامت و فضايل اهل‌بيت عليهم‌السلام، و نيز تشخيص مراحل دعوت پيامبر(ص) و نيز آگاهى دقيق از تاريخ وقايع و حوادث) تعاريف متعددى از سور مكى و مدنى بر حسب تقسيم‌بندى زمانى، مكانى و يا بر اساس مخاطب ارائه شده و ملاك اطلاق صفت مكى يا مدنى به سور و نيز راه شناخت سور مكى و بيان شده و شواهد مكى و مدنى بودن سور قرآن از پنج منبع تفسيرى(مجمع البيان، الميزان، البرهان، الاتقان و التمهيد) ارائه و در پايان پس از بررسى تمام سوره‌هاى قرآن كريم در اين قبيل كتب تفسيرى و علوم قرآنى، پيشنهاد تغيير در مورد مكى و مدنى بودن تعدادى از سوره‌هاى قرآن كريم مطرح شده است.
ساختار
كتاب مشتمل بر يك پيشگفتار، بخش ذيل مى‌باشد:
بخش يكم: «تقسيمات در قرآن» اين بخش داراى يك مقدمه و دو فصل مى‌باشد:
فصل يكم: تقسيمات قرآنى و معانى آنها، پيشينۀ پيدايش تقسيمات، سبب تقسيم‌بندى و نام‌گذارى جزء و حزب و ورد و انواع تقسيمات را مورد بررسى قرار داده است.
فصل دوم: مقايسۀ تقسيم‌بندى مصحف‌هاى رايج، جدول تقسيمات اجزاء و احزاب قرآن كريم بر اساس منابع و مصاحف مشهور، نتايج و جدول تقسيمات اجزاء و احزاب قرآن كريم را در خود جاى داده است.
بخش دوم: «سور مكى و مدنى در قرآن» داراى يك مقدمه و دو فصل ذيل مى‌باشد:
فصل اول: تعاريف، ملاك اطلاق صفت مكى يا مدنى به سور و راه شناخت سور مكى و مدنى را بيان مى‌كند.
فصل دوم:بررسى شواهد مكى و مدنى بودن سور قرآن و توضيح در مورد مكى و مدنى بودن برخى سور را عهده‌دار شده است.در پايان هم فهرست تفصيلى مطالب، فهرست آيات، روايات و كتابنامۀ اثر آمده است.
نسخه‌شناسى
اين كتاب به كوشش آقايان دكتر حميد رضا مستفيد و كريم دولتى فراهم آمده و با همكارى مركز طبع و نشر قرآن جمهورى اسلامى ايران كه به منظور انجام تحقيقات در زمينۀ موضوعات مربوط به كتابت قرآن كريم و تهيه مصحف جمهورى اسلامى ايران در سال 1374 تأسيس شده است، در قطع وزيرى با جلد شوميز در 115 صفحه نخستين بار در سال 1384 شمسى توسط سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى به چاپ رسيده است.
منابع مقاله
متن كتاب