تفسیر ابن أبي‌زمنین
تفسير ابن أبي‌زمنين، از تفاسیر ارزشمند قرن چهارم هجری، مختصر تفسیر یحیی بن سلام تیمی مغربی (متوفی 200ق) به قلم مفسر اندلسی محمد بن عبدالله مری مشهور به ابن ابی‌زمنین (متوفی 399ق) است. این کتاب با تحقیق محمد حسن اسماعیل و احمد فرید مزیدی منتشر شده است.
| تفسير إبن أبي زمنين: مختصر تفسير يحيي بن سلام | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن ابی ثعلبه، یحیی بن سلام (نویسنده)
ش‍اف‍ع‍ی، م‍ح‍م‍دح‍س‍ن اس‍م‍اع‍ي‍ل (محقق) مزیدی، احمد فرید (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | تفسير إبن أبي زمنين |
| ناشر | دارالکتب العلمیة |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1424ق. = 2003م. |
| چاپ | یکم |
| موضوع | تفاسير اهل سنت - قرن 4ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | /الف2 ت759 / 93 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
نویسنده در مقدمه، سبب نگارش کتاب را تکرار فراوان مطالب و احادیث در تفسیر یحیی بن سلام دانسته است[۱]. بنابراین ابن ابی‌زمنین در این کتاب، تفسیر یحیی بن سلام را تهذیب کرده و هر جا که یحیی بن سلام آیه‌ای را تفسیر نکرده، وی به تفسیر آن پرداخته و قرائات، لغات و اعراب کلمات قرآن را نیز بحث و بررسی کرده است. بنابراین ابن ابی‌زمنین بین تفسیر مسند و ذکر قرائات، اعراب و معنای لغات جمع کرده است؛ زیرا در تفسیر مسند فقط به ذکر روایات بسنده می‌شود.
مفسر در این کتاب، گفته‌های یحیی بن سلام را از مطالب خود، با آوردن «قال یحیی» یا «یحیی:» جدا کرده است. این تفسیر به شیوه‌ای ساده و خالی از اغلاق و اطناب نوشته شده و درعین‌حال دارای عمق و استدلال است. قرطبی در تفسیر خود از این تفسیر با ذکر نام مطلب نقل کرده است. از‌آنجا‌که ابن ابی‌زمنین مغربی است (یعنی متعلق به غرب عالم اسلامی است)، بنابراین بیشتر قرآن را با قرائت نافع می‌خوانده است و در تفسیر نیز قرائت نافع را آورده، مگر در برخی موارد که از آن عدول کرده است. احادیث نبوی و شواهد شعری و نثری از فصیحان عرب در این تفسیر به چشم می‌خورد.
محققان کتاب به ضبط اسانید، تخریج احادیث و نقل و تکمیل طرق وعلل آنها و ارائه فهارس دقیق و علمی همت نهاده‌اند[۲].
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه کتاب.
- بی‌نام، «معرفی کتاب‌های عربی، معرفی و نقد»، گلستان قرآن، ارديبهشت 1381، شماره 115، ص33 تا 52.