تصویب قطعنامه 598

تصویب قطعنامه ۵۹۸، زمینه‌های سیاسی و نظامی ، تألیف علیرضا لطف‌الله‌زادگان (معاصر) است. این کتاب، جلد چهل‌ونهم از مجموعه بزرگ روزشمار جنگ ایران و عراق است و به بررسی وقایع و تحولات جنگ ایران و عراق در یک دوره زمانی ۴۹ روزه از ۱۲ خرداد ۱۳۶۶ تا ۲۹ تیر ۱۳۶۶ می‌پردازد.

تصویب قطعنامه 598
پدیدآوران	لطف الله زادگان، علیرضا (نويسنده)
عنوان‌های دیگر	زمینه های سیاسی و نظامی، 12 خرداد 1366 تا 29 تیر 1366
ناشر	سپاه پاسداران انقلاب اسلامی. مرکز اسناد دفاع مقدس
مکان نشر	ایران - تهران
سال نشر	1387ش
چاپ	1
شابک	‎978-964-6315-94-5
موضوع	جنگ ایران و عراق، 1359 - 1367 - سال شمار - جنگ ایران و عراق، 1359 - 1367 - قطع نامه‏ها - سازمان ملل متحد. شورای امنیت - قطع نامه‎ها
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‎‏/‎‏ر‎‏9‎‏ ‎‏49‎‏.‎‏ش 1602 ‏DSR‎‏
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

موضوع کتاب

موضوع محوری کتاب، تصویب قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت سازمان ملل متحد و تحلیل زمینه‌های تأثیرگذار بر آن شامل ابعاد سیاسی، نظامی، اقتصادی و اجتماعی جنگ است.

انگیزه نگارش

هدف اصلی این جلد، ارائه گزارشی تحلیلی و متناسب از جنگ در مقطع زمانی مذکور است که منجر به جمع‌بندی، توافق و سرانجام تصویب قطعنامه ۵۹۸ در شورای امنیت سازمان ملل در ۲۹ تیر ۱۳۶۶ گردیده است.

ساختار

این کتاب، به‌صورت روزشمار است و شامل ۴۹ روز از دوران جنگ و در مجموع، مشتمل بر 848 گزارش درباره جنگ و موضوعات مربوط به آن، در دوره زمانی ۱۲ خرداد ۱۳۶۶ تا ۲۹ تیر ۱۳۶۶ است. هر روز از روزشمار به‌منزله یک فصل، تلقی شده و شامل چندین گزارش و تفسیر و تحلیل وقایع آن روز می‌شود. برای آگاهی بیشتر، در پایان مطالب، منابع و مآخذ درج شده است و همچنین توضیحات ضروری درباره برخی گزارش‌ها که در قالب روزشمار نمی‌گنجند، در قالب ضمایم ارائه شده است. پس از متن اصلی کتاب، چکیده‌ای از مطالب کتاب با عنوان "گزارش روزشمار"، درج شده است. همچنین نقشه‌های عملیاتی مناطق مورد بحث و عکس‌هایی از شخصیت‌ها و وقایع ذکرشده در گزارش‌ها در کتاب چاپ شده است. در پایان کتاب، یک فهرست راهنمای موضوعی (اعلام) نیز آمده است.

گزارش محتوا

در مجموع، این کتاب، مقطع زمانی حیاتی و پرتلاطم پیش از تصویب قطعنامه ۵۹۸ را از منظر تعاملات پیچیده نظامی، سیاسی و بین‌المللی در منطقه خلیج فارس، به‌ویژه با تمرکز بر نقش‌آفرینی قدرت‌های بزرگ، ثبت و تحلیل می‌کند.

در مقدمه کتاب، یک جمع‌بندی از مهم‌ترین موضوعاتی که طی گزارش‌های مختلف در سراسر کتاب درج شده است، صورت گرفته که بخشی از آن به‌عنوان نمونه مباحث مطرح‌شده در کتاب، در اینجا عرضه می‌گردد. موضوعات مزبور با عنوان‌های ده‌گانه زیر درج شده است:

1. تصویب قطعنامه ۵۹۸ در شورای امنیت؛
2. اقدامات سیاسی و نظامی جمهوری اسلامی؛
3. عملیات‌ها؛
4. حملات هوایی عراق؛
5. اسکورت نفت‌کش‌ها؛
6. روابط ایران و سوریه؛
7. بحران در روابط ایران و فرانسه؛
8. وخامت روابط ایران و انگلیس؛
9. سازمان مجاهدین خلق در قالب یک ارتش کلاسیک؛
10. اقدامات گروه‌های مسلح در کردستان.

در ادامه، در ذیل هرکدام از موضوعات مزبور، مطالب مطرح‌شده در متن کتاب پیرامون آن موضوع، به‌صورت خلاصه ارائه شده است؛ به نمونه‌های زیر توجه کنید:

• عملیات‌ها: مهم‌ترین عملیات‌های این دوره زمانی (12 خرداد تا تا 29 تیر 1366)، عملیات نصر 4 در منطقه ماووت و عملیات نصر 5 در منطقه سردشت به همت نیروهای خودی و حملات نیروهای دشمن به جزیره مجنون جنوبی و منطقه سومار است. سپاه پاسداران، از اوایل سال 1366 به‌طور جدی به منطقه شمال غرب روی آورد و تصمیم گرفت جبهه جدیدی علیه ارتش عراق در این منطقه بگشاید.... عملیات نصر 4 با اهدافی، از جمله اتصال عقبه نیروهای معارض کرد عراقی به نیروهای خودی، در 31 خرداد 1366 در منطقه ماووت به اجرا درآمد... در این عملیات که حدود 2 هفته ادامه یافت، 50 کیلومتر مربع از منطقه ماووت آزاد شد و بخشی از دشت ماووت، از جمله شهر ماووت و ارتفاعاتی همچون ژاژیله، شاخ قشن و بالوسه، به تصرف نیروهای خودی درآمد.

• اقدامات گروه‌های مسلح در کردستان: در طول دوره 49 روزه این کتاب، گروه‌های مسلح ضد انقلاب، فعالیت خود را در مناطق کوهستانی کردنشین ادامه دادند و 15 عملیات علیه پایگاه‌ها و محل عبور نیروهای خودی انجام دادند. اغلب این عملیات‌ها که با موفقیت نسبی ضد انقلاب همراه بود، در مناطق مرکزی کردستان اجرا شد و نسبت به عملیات‌های پیشین این گروه‌ها برتری کیفی و کمی محسوسی داشت. اغلب اقدامات مذکور، به‌طور سازمان‌یافته، چریکی و در مقیاس گروهانی یا گردانی انجام می‌شد و در اجرای عملیات، وارد کردن تلفات سنگین، مد نظر گروه‌های عمل‌کننده بود و اقدامات ایذایی چون مین‌گذاری و اجرای آتش از دور، در سرلوحه اقدامات گروه‌های مهاجم قرار نداشت. در عملیات‌هایی که حزب دمکرات کردستان ایران و سازمان کومه‌له انجام دادند، جمعا 194 تن از نیروهای جمهوری اسلامی شهید یا مجروح و 63 تن نیز اسیر شدند که اغلب آنها به فاصله چند روز آزاد شدند.

نمونه‌ای از متن کتاب: روزشمار جنگ، دوشنبه 29 تیر 1366/ 23 ذی‌قعده 1407/ 20 ژوئیه 1987: سرانجام پس از ماه‌ها گفتگو، امروز جلسه شورای امنیت سازمان ملل... به ریاست ژان برنارد ریمون در ساعت 15 به وقت محلی تشکیل شد. در این نشست، همه پانزده عضو شورای امنیت بدون توجه به نظرهای ایران که خواستار معرفی و تنبیه متجاوز و پرداخت غرامت به طرف آسیب‌دیده بود، به قطعنامه 598 رأی مثبت دادند.

منابع مقاله

پیشگفتار، مقدمه و متن کتاب.