تحفة الأنفس و شعار سكان الأندلس
تحفة الأنفس و شعار سكان الأندلس تألیف ابن هذيل اندلسى، نويسند سد 8 ق14/م است. وى در اين اثر كه بسيار مورد توجه محققان قرار گرفته است، به آيات و روايات متعدد در باب جنگ و جنگاورى استشهاد كرده است.
| تحفة الأنفس و شعار سکان الأندلس | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | نبهان، عبداله احمد (محقق)
زغل، محمد فاتح صالح (محقق) ابن هذیل، علی بن عبدالرحمن (نویسنده) |
| ناشر | مرکز زايد للتراث و التاريخ |
| مکان نشر | العین - امارات |
| سال نشر | 1425 ق یا 2004 م |
| چاپ | 1 |
| شابک | 9948-06-105-5 |
| موضوع | جهاد |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 196 /الف2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
از يك مقدمه و ذكرى از مؤلف و كتابش آغاز مى‌گردد و سپس مقدمه‌اى از مؤلف و در ادامه متن كتاب در 20 باب پيرامون جنگ و جنگاور ختم مى‌شود.
گزارش محتوا
كتاب پيرامون اوضاع بلاد اندلسى و آن چه كه در جريان جزر و مد ميدان جنگ از ضعف در مجال سياسى پيش آمده است، سخن مى‌گويد. مؤلف اهميت جهاد و اين كه اساسى است كه دولت اسلامى به وسيله آن پابر جا خواهد ماند، بحث مى‌نمايد.
وى در اين كتاب از آيات قرآنى، احاديث نبوى، مسائل فقهى، تواريخ علمى، صناعت فروسى، آثار ملوك، شجاعت طبيعت، حكمت سياست، ابيات شعرى، خيل و سلاح سخن به ميان مى‌آورد.
مؤلف، كتاب خود را با تعريف و تمجيد از غنى بالله ابى عبدالله محمد بن يوسف بن اسماعيل بن نصر در آخر ايام بنى احمر شروع نموده است. ولايت وى در سال 763 ه.ق بوده است.
كتاب به دو قسم مى‌باشد، قسم اول در جهاد و رباط و قسم دوم خيل و سلاح.
قسم اول شامل20 باب در احكام جهاد و آن چه كه در تحريض بر آن آمده است، مى‌باشد و جامع اخبار شجاعت و وصاياى امراء لشگر و به علاوه شرح اسلوبهاى جنگ و اشكال مختلف قتال مى‌باشد.
كتبى كه مؤلف از آنها استفاده نموده است، سيرۀ النبويه از ابن هشام، العقد از ابن عبدربه، سراج الملوك از طرطوشى، الحماسه از ابى تمام، مروج الذهب مسعودى، ابن يونس در فقه الجهاد، راحۀ القلوب و الارواح في الخيل و السلاح و مايماثلها و ديگر كتبى كه به آن دسترسى نبوده و در مقدمه كتاب ذكر نگرديده است.
فصول كتاب شامل فضل جهاد و آن چه خدا براى مجاهد و شهيد محيى نموده، مركب و وسائلى كه مخصوص جزيره اندلس مى‌باشد، در وجوب جهاد و سقوط آن، آن چه كه جنگاور هنگام خروج به جهاد بايد انجام دهد، در مشاركت جنگاور و يارى رساندن به او، مواردى كه امير سپاه در سفر بايد انجام دهد، در امتثال جنگاور امر امام و امير لشگرش، در حكم ولات، در وصاياء امراء سپاه، تحريك بر جهاد، مواردى كه در جنگ انجام دادن آنها جايز و يا مانع مى‌باشد، در صبر بر عدو، درباره مبارزه، در شجاعت و اقدام، در صفت جنگ و تدبير آن و حيله و چاره براى آن، ذكر مشاهير جنگاور عرب جاهلى و اسلام و امورى نيكوئى كه موجب نصرت در جنگ مى‌شود.
جزء دوم كتاب تحفۀ الانفس و شعار سكان الاندلس، كتاب حليۀ الفرسان و شعار الشجعان مى‌باشد.
وضعيت كتاب
كتاب توسط لويى مرسيه در پاريس (1936م) به چاپ رسيده و ترجمه فرانسوى آن توسط وى در همان سال منتشر شده است.
فهارس كتاب شامل: آيات، احاديث نبوى، اثر، امثال، شعراء، اعلام، امم و جماعات و قبائل، اماكن، ايام و غزوات و جنگها، كتب ذكرشده در كتاب و مصطلحات و الفاظ خاصه، مى‌باشد.
منابع مقاله
- متن و مقدمه كتاب
- دائرةالمعارف بزرگ اسلامی