تحفة الأحباب، شرح فارسی بر تشریح الافلاک
تحفة الأحباب، اثر سید محمدجواد ذهنی تهرانی (1326-1381ش)، شرحی به زبان فارسی بر رسالۀ مختصر «تشریح الافلاک» شیخ بهایی (1030-953ق) است که به تبیین و تفصیل اصول و چکیده مباحث مهم علم هیئت و بررسی اجرام سماوی میپردازد.
| تحفة الأحباب | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ذهنی تهرانی، محمد جواد (نويسنده) |
| عنوانهای دیگر | شرح فارسی بر تشريح الافلاک |
| ناشر | نشر حاذق |
| مکان نشر | ایران - قم |
| سال نشر | 1371ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | - |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ش9 ت5024 23 QB |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
سبک نگارش
این اثر یک شرح تفصیلی است که روش آن شرح قولی (قوله) کاملاً نظاممند و ساختارمند است؛ بهطوریکه ابتدا متن اصلی (متن)، سپس ترجمۀ آن (ترجمه)، و در نهایت شرح و تفسیر مفصل عبارتها (شرح) ارائه شده است. نویسنده تعمد داشته که از ایجاز (اختصار بیش از حد) دوری کرده و مطالب را با وضوح و تفصیل بیان کند و به شرح مجملات و توضیح معضلات پرداخته است. از ویژگیهای بسیار مهم این سبک، استفاده گسترده از اشکال و تصاویر ترسیمی برای روشن ساختن مفاهیم پیچیده و مدلهای کُروی نجومی است[۱].
ویژگی شرح
مهمترین ویژگیهای محتوایی این شرح عبارتاند از:
- تشریح دقیق مفاهیم اساسی هیئت: شرح بهتفصیل، اصطلاحات فنی علم هیئت مانند فلک اطلس، کرۀ ثوابت، فلکالبروج، دوائر عظام، و مناطق عرض را تعریف و تبیین میکند[۲].
- تمرکز بر مدلهای سیارات: بخش عمدهای از محتوا به شرح هیئت افلاک سیارات مشهور مانند خورشید، ماه، عطارد و زهره اختصاصیافته است و حرکات و مدلهای نجومی آنها (مانند فلک حامل، فلک تدویر، و اوج و حضیض) با جزئیات توضیح داده شده است[۳].
- بررسی پدیدههای نجومی و کاربردی: پدیدههایی مانند حالات کرۀ ماه (اجتماع، بدر، هلال) و چگونگی وقوع خسوف و کسوف (ماهگرفتگی و خورشیدگرفتگی) با شرح کامل و استفاده از تصاویر توضیح داده شده است[۴].
- مباحث جغرافیایی و زمانسنجی: در کنار مباحث کیهانی، به مسائل مربوط به زمین و جغرافیا همچون تعریف اقالیم، استخراج خط نصفالنهار، و تعیین سمت قبله پرداخته شده است[۵].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.