تاریخ کبوترداری و کبوترپرانی در شهرستان قم
تاریخ کبوترداری و کبوترپرانی در شهرستان قم تألیف مهدی عباسی، اثری بدون نمونه پیشین در کشور و همراه با اسناد و تصاویر تاریخی، سرگذشت و تصاویر پیشکسوتان، به ضمیمه کبوترداری و کبوترپرانی در کاشان.
| تاریخ کبوترداری و کبوترپرانی در شهرستان قم | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عباسی، مهدی (نویسنده) |
| ناشر | مؤسسه آموزش عالی غیردولتی ـ غیرانتفاعی طلوع مهر و سایه‌های سیاه |
| مکان نشر | قم |
| سال نشر | ۱۴۰۲ |
| شابک | 7ـ6ـ93652ـ622ـ978 |
| کد کنگره | |
گزارش کتاب
انسان نمی‌تواند به طور کامل از عشق حقیقی استفاده کند؛ مانند عشق به کبوتر یا پدر و مادر یا استاد و فرزند یا دوستان یا هر اثری که در پیرامونش وجود دارد؛ زیرا عمر هر چیزی نیم‌بند است و فرجامی دارد. مقصود نویسنده در این کتاب، عشق به کبوتر است که در طی قرون و اعصار تمامی دنیا آن را به عنوان سمبل آزادی می‌شناسند و بر این اساس بخشی از تاریخ قم در این کتاب به این موضوع اختصاص یافته است.
از دیرباز مردم قم از وضیع و شریف، خرد و کلان، باسواد و بی‌سواد و به عبارتی از زن و مرد و دختر و پسر، کبوتر را از برکات الهی می‌دانستند و در بیشتر خانه‌ها دست‌کم یک یا چند جفت نگاه می‌داشتند و وجودش را خوش‌یمن می‌دانستند. آنها معتقد بودند نگه‌داری حیوان از جمله کبوتر، افزون بر برکت، از بلایای ارضی و سماوی جلوگیری می‌کند. حسن نگه‌داری حیوان خانگی در این بود که از وقوع سیل و زلزله پیش از موعد خطر با سروصدا آدمی را آگاه می‌کرد.
در روزگاری که کبوترپرانی اسم و رسمی نداشت، وسایل و امکانات تفریحی مانند امروز اصلاً وجود نداشت، نگه‌داری و پرورش و کبوترپرانی در بیشتر خانواده‌ها موروثی بود و یکی از سرگرمی‌های آن دوران به شمار می‌آمد.
بیشتر کبوترپرانان قدیم قم مانند بیشتر مردم ایران از پیروان مراجع تقلید به‌ویژه حضرت آیت‌الله العظمی حاج آقا حسین طباطبایی بروجردی بودند و فرامین او را از جان و دل اطاعت می‌کردند. هرگز دیده و شنیده نشده است که آن مرحوم در ذم کبوترداری یا کبوترپرانی فتوایی صادر کرده باشند؛ زیرا پرورش‌دهندگان کبوتر و گروبندان، در این‌باره مرتکب گناهی نشده بودند که عمل آنان مورد اشکال قرار گیرد یا بردوباخت مالی در مسابقه‌ها به یکی از طرفین تعلق نگرفته بود، بلکه سود حاصل‌شده با رضایت بازنده صرف امور خیریه می‌شد.
تحقیقات نویسنده نشان می‌دهد میان طبقات شهری، صنف قصاب، خباز، نجار، کشاورز، حمامی، دامدار و بنا بیش از دیگر گروه‌های جامعه به کبوترداری و کبوترپردانی عشق می‌ورزند. در روزگار گذشته برخی عشق‌بازان، کبوترداران و کبوتربازان هر کدام به زعم خود ادعای برتری بر دیگران داشتند و به اصطلاح تمامیت‌خواه بودند و به عبارتی دیگر هیچ‌کس شخص دیگری را در این فن قبول نداشت که متأسفانه این طرز تفکر هنوز هم بین بیشتر کبوترداران رایج است.
در این کتاب بعد از ذکر مقدمات و اشعاری در وصف کبوتر و کبوترپرانی، نویسنده به محله‌های قم پرداخته و کبوتربازان و کبوترپرانان هر محله را به تفکیک بیان کرده است وگاه تصاویری از آنان را نیز آورده است.
نویسنده کوشیده است از نام کسانی که در فن کبوترپرانی مهارت داشته‌اند، یاد کند. بنابراین در تهیۀ ترجمۀ اشخاص، افزون بر معلومات و تجربیات مؤلف، از اطلاعات اشخاص خبره نیز استفاده شده است.
همچنین تاریخچه‌ای از کبوترپرانی شهر کاشان در این کتاب آمده است که خالی از فایده نیست و نیز هفت نظام‌نامه و قوانین مربوط به ادوار گذشته که بخشی از آنها منسوخ شده‌اند و در دسترس همگان نیست، در بخش ضمایم به عنوان یادگر در آخر کتاب آمده است.[۱]
پانويس