تاریخ علم اصول و فقه در شیعه

تاریخ علم اصول و فقه در شیعه، اثر یعقوب علی برجی که به‌عنوان متن آموزشی دوره کارشناسی در جامعه المصطفی تدوین شده است.

تاریخ علم اصول و فقه در شیعه
پدیدآوران	برجی، یعقوب‌علی (نويسنده)
ناشر	مرکز بين‌المللی ترجمه و نشر المصطفی(ص)
مکان نشر	ایران - قم
سال نشر	1393ش - 1435ق
چاپ	1
شابک	‎978-964-195-868-0
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	/ب4ت2 148 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

در این كتاب مكتب فقهی و اصولی جعفری به‌صورت جریان پیوسته‌ای كه از وحی الهی، سنت پیامبر(ص) و سخنان اهل‌بیت سرچشمه گرفته و تا کنون تداوم پیدا كرده، موردبحث و توجه قرار گرفته و نشان‌داده‌شده كه این جریان پیوسته در مسیر طولانی تاریخ حیات خود انشعاباتی پیدا كرده و تحولات و فرازوفرودهایی به خود دیده؛ اما هیچ‌گاه از حركت بازنایستاده است.

در فصل اول این اثر ثابت شده که اولین انشعاب در فقه جعفری به دست اصحاب آن حضرت ایجاد شد. در فصل دوم، با استناد به شواهد تاریخی نشان‌داده‌شده كه در سده‌های چهارم و پنجم هجری هر كدام از سه جریان حدیث گرا، عقل‌گرا و اجتهاد معتدلی، در حوزه‌ای، به فعالیت خود ادامه داده‌ است. با به صحنه آمدن شیوه اجتهادی شیخ طوسی، هر دو گروه حدیث گرا و عقل‌گرا در دستگاه عظیم اجتهادی شیخ طوسی هضم شدند. در فصل سوم نشان‌داده‌شده كه در سده ششم دستگاه اجتهادی شیخ آن‌چنان بر حوزه‌های علمیه شیعه مسلط بود كه تا یك قرن فضای حوزه‌های دینی در سراسر جهان تشیع را تسخیر كرد و غالب فقیهان در این سده از مكتب شیخ پیروی می‌كردند. در فصل چهارم نشان‌داده‌شده كه قطب‌الدین راوندی، حُمَّصی و به‌ویژه ابن ادریس حلی این سدّ تقلید را در اواخر سده ششم هجری شکستند. در فصل پنجم و ششم آمده است كه این انتقادات شدید بر جوّ حاكم بر حوزه‌ها دو واکنش متفاوت را ایجاد كرد؛ وازدگی از اجتهاد متعارف و روی‌آوردن به زهد و اخلاق، و پی‌ریزی اجتهادی مقتدر و مسلط در حوزه حله. در فصل هفتم جریان اخباری‌گری موردبحث قرار گرفته است.

در فصل هشتم نشان‌داده‌شده كه پس از یك سده سلطه اخباریان، وحید بهبهانی با منطقی قوی به مقابله با افكار اخباری‌گری پرداخت و در اندك زمانی حوزه‌های دینی به تسخیر مجدد مجتهدان درآمد. در فصل‌های پایانی این اثر درباره شیخ انصاری و بازسازی و تكمیل دستگاه اجتهادی به دست او و ابتكارات و نوآوری‌هایش می‌خوانیم.

جهت اطلاع از ویژگی‌های کتاب به صفحات 26 و 27 از مقدمه آن مراجعه نمایید.

منبع مقاله

مقدمه کتاب.