تاریخ علماء بغداد
تاریخ علماء بغداد المسمی منتخب المختار، تألیف ابوالمعالی محمد بن رافع سلامی (متوفی 774ق)، با تصحیح و تعلیق محامی عباس عزاوی، کتابی است پیرامون معرفی اسامی علمای بغداد که به زبان عربی و در قرن هشتم هجری نوشته شده است.
| تاريخ علماء بغداد | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سلامی دمشقی، محمد بن رافع (نویسنده) عزاوي، عباس (مصحح) |
| عنوان‌های دیگر | منتخب المختار |
| ناشر | الدار العربية للموسوعات |
| مکان نشر | لبنان - بيروت |
| سال نشر | 2000م , 1420ق |
| چاپ | 2 |
| موضوع | 1.بغداد - سرگذشت‌نامه 2.مجتهدان و علما - بغداد - سرگذشت‌نامه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 54 /س8ت2 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
کتاب با مقدمه محقق آغاز شده و اسامی افراد، به ترتیب حروف الفبا، نظم یافته است.
نویسنده در این کتاب، در مورد هر عالمی فقط به ذکر نام او و شیوخ و تلامذه و تاریخ وفات وی، اشاره کرده و شرح حال چندانی، ارائه ننموده است.
گزارش محتوا
در مقدمه محقق، توضیح کوتاهی پیرامون کتاب ارائه گردیده و به این نکته اشاره شده است که جایگاه معروف عراق و اهمیت تاریخی آن، در کتاب «تاریخ بغداد» خطیب بغدادی و نیز ذیل آن که توسط ابن نجار، به رشته تحریر درآمده، به خوبی ذکر گردیده... سپس مؤلفات گوناگون انتشار یافته و علما در اقطار مختلف از اساتید عراقی اخذ علم نموده... بنابراین لازم بود سند اتصال به آنها روشن شود و توان علمی و کفایت ادبی آنان بیان گردد... این کار نصیب یکی از اخذکنندگان دانش از آن اساتید شده و او همان ابن رافع سلامی است.[۱]
اثر حاضر، با تمام اختصار و ایجاز در مطالب، دارای اطلاعات مفید و ارزنده‌ای پیرامون علمای بغداد می‌باشد. نویسنده در این کتاب، به جمع‌آوری شرح حال کوتاهی از علمای بغداد پرداخته و تراجم علمای زمان خویش را به رجال ابن نجار، متصل نموده است.[۲]
اولین فرد معرفی شده در کتاب، ابراهیم بن احمد بن ابیمفاخر ازجی (متوفی 675ق) است. از جمله علمایی که وی از آنها اخذ علم و حدیث نموده، عبارتند از: ابوالحسن محمد بن احمد بن عمر قطیعی، علی بن ابوبکر بن روزبه و...[۳]
از دیگر علمای معرفی شده در کتاب، می‌توان به افراد زیر اشاره نمود: شرف‌الدین زنجانی، ابواسحاق سنهوری، ابوعبدالله رومی، تقی‌الدین حنبلی، زین‌الدین مقدسی، تقی‌الدین جورانی، ابوعز بغدادی، الیاس رومی، ابن نحاس، حسام فناقی، ضیاءالدین ترکمانی، نجم‌الدین طوفی، ابن ابیلیاث، ابن فصیح، ابن قصار، عبدالرحمن وراق، ابوجعفر خیاط، نورالدین عبدلبانی، شهاب‌الدین بغدادی، ابن زجاج، رکن‌الدین قزوینی، نجم‌الدین حنبلی، نورالدین اموی، ابن صلاح کردی، ابن عماد، ابن ساعی، تاج‌الدین بن سباک، نورالدین مالکی، تاج‌الدین تبریزی، شمس‌الدین همدانی، شرف‌الدین بن خطیب و...
آخرین شخص معرفی شده در کتاب، بانویی به نام فاطمه دختر علی بن علی بن حسین (متوفی 710ق) می‌باشد. از جمله اساتید وی و کسانی که از آنها اجازه روایت اخذ کرده است، عبارتند از: ابوبکر محمود بن مسعود بن بهروز، ابوالحسن محمد بن احمد قطیعی، علی بن ابوبکر بن روزبه، شیخ شهاب‌الدین عمر بن محمد سهروردی، احمد بن ابی‌سعود بن قمیره و...[۴]
وضعیت کتاب
فهرست اسامی افراد، در انتهای کتاب آمده است.
در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع.[۵]، توضیح مختصر و کوتاهی پیرامون برخی از مطالب متن، داده شده است.[۶]
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.