تاریخ‌نامه جان مالالاس
تاریخ‌نامه جان مالالاس تألیف جان مالالاس (حدود 490 ـ حدود 570 م)، ترجمه محمود فاضلی بیرجندی، «تاریخ‌نامۀ جان مالالاس» تاریخی همگانی است در هجده بخش یا هجده کتاب که گزارش رخدادهای جهان از آفرینش تا سال 565 را دربر می‌گیرد؛ سالی که جوستینین امپراتور روم درگذشت.
| تاریخ‌نامه جان مالالاس | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | مالالاس، جان (نویسنده) فاضلی بیرجندی، محمود (مترجم) |
| ناشر | سنگلج قلم |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1403 |
| شابک | 2ـ5ـ90468ـ622ـ978 |
| کد کنگره | |
ساختار
این کتاب در هجده بخش یا هجده کتاب تدوین شده است.
گزارش کتاب
«تاریخ‌نامۀ جان مالالاس» تاریخی همگانی است در هجده بخش یا هجده کتاب که گزارش رخدادهای جهان از آفرینش تا سال 565 را دربر می‌گیرد؛ سالی که جوستینین امپراتور روم درگذشت.
جان مالالاس در دیباچۀ کتاب خود نوشته است که این کار را بر دو آهنگ کرده است: یکی آنکه پی تاریخ پاک گرفته را باشد که کسانی چون افریکانوس، اوزبیبوس، تئوفیلوس و دیگرانی آن را در دست داشتند؛ دو دیگر آنکه گزارشی کوتاه از رخدادهای جهان را از زمان آدم تا جوستینین به دست دهد.
نخستین آماج مالالاس در کتاب‌های یکم تا هشتم به دست آمده است. در این کتاب‌ها، تاریخ پارس‌ها، یونانیان، رومیان و دیگر ملت‌ها یا قوم‌ها آمده است. کتاب نهم گزارشی است از تاریخ جمهوری روم که آگوستوس و زایش مسیح دو نماد بزرگ این روزگار است. کتاب دهم از روال سخن بیرون می‌رود و به نقل تاریخ زایش مسیح در سال 5967 از آغاز آفرینش پرداخته و بر چلیپا شدنش را در سال 6000 آفرینش گزارش کرده است. کتاب‌های یازدهم و دوازدهم تاریخ تراجان امپراتور را تا به سال 305 بازگفته و هم پاره‌هایی را از سرگذشت امپراتوران انتاکیه بیاورده است. کتاب سیزدهم گزارش برآمدن امپراتوری ترسایی با کنستانتین و تئودوسیوس یکم است و در کتاب چهاردهم شرح‌احوال تئودوسیوس دوم تا لئوی دویم آمده است. کتاب‌های پانزدهم تا هجدهم هم تاریخ زنو تا جوستینین را گزارش می‌کند. بنابراین کتاب‌های نهم تا هجدهم بر آن است تا دومین هدف مالالاس را برآورده کند که در دیباچه از آن سخن می‌راند.
جان مالالاس در نوشتن تاریخ‌نامۀ خود پیرو الگویی در تاریخ‌نگاری بود که تا میانۀ سدۀ ششم ترسایی آزموده شده بود. نخستین تاریخ‌نامه درست ترسایی را اوزیبیوس سزاریا در انجام سده سیم بنبشته بود و کتاب او دوست‌داران زیاد یافت و هم آثاری گسترده بر جای گذاشت. پس از آن تاریخ‌نامه‌نگاری در بیزانس پیکر و روشی پاینده شد؛ چراکه جستارهای تاریخی همچون زمان آغاز آفرینش، زمان درآمدن مسیح به پیکر آدمی و اندازه عمر دنیا افکار همگان را بیش از پیش به خود می‌کشید و دست‌مایۀ کنجکاوی و سخن‌گفتن بود.
از جان مالالاس نویسندۀ این تاریخ آگاهی چندانی در دست نیست. او باید پیرامون سال 490 ترسایی زاده شده و چنان‌که برمی‌آید در انتاکیه درس خوانده باشد. انتاکیه تا بدان روزگار نشیم امپراتوران بود و زمان مالالاس، نشست‌گاه کومس اروینتیس، مگیستر میلیتوم پر اورینتم و پروکونسول سوریه نخستین.
مالالاس در این کتاب، تاریخ زمانۀ پیش از امپراتوری زنو را با بهره از منابع مکتوب نوشته و بدین‌روی نام بسی از نویسندگان یونانی و لاتین را می‌آورد که برخی از آنان ناشناس هم هستند. از زمان زنو به بعد که زمان زندگی خود او هم می‌شود را با بهره‌گیری از منابع شفاهی بنبشته است. [۱]
پانويس
- ↑ ر.ک: پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات