تأسيس النظر
تأسيس النظر، از آثار محدّث، اصولی، قاضی و فقیه حنفی، ابوزید عبیدالله عمر بن عیسی دبوسی مشهور به ابوزید دبوسی (متوفای 432ق)، است که به بررسی «علم الخلاف» و بیان مسائل اختلافی بین فقیهان اهلسنت میپردازد و میکوشد اصول و قواعدی فراهم سازد تا علاقمندان بتوانند در موارد مشابه، داوری صحیحی داشته باشند. در پایان این اثر، رساله محدث، فقیه حنفی و متکلم معتزلی، ابوالحسن کرخی (متوفای 340ق) همراه با توضیحات نجمالدین نسفی در باب دانش اصول فقه بر اساس مشرب حنفیان ضمیمه شده است.
| تأسيس النظر | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | دبوسی حنفی، عبد الله بن عمر (نويسنده)
قبانی الدمشقي، مصطفی (محقق) کرخی، ابوالحسن (نویسنده) |
| عنوانهای دیگر | رسالة الإمام أبي الحسن الکرخي في الأصول |
| ناشر | دار ابن زيدون ** مکتبة الکلیات الأزهریة |
| مکان نشر | لبنان - بیروت ** مصر - قاهره |
| سال نشر | 13سده |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /د2ت2 157/9 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
پژوهشگر معاصر، مصطفی محمد قبّانی دمشقی این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی ارزشمند بر آن افزوده و شخصیت و آثار دبوسی و ابوالحسن کرخی و نجمالدین نسفی و همچنین ویژگیها و روش اثر حاضر را با اختصار شناسانده است.
هدف و روش
- ابوزید دبوسی، با یادآوری این نکته که آموختن مسائل اختلافی برای جویندگان فقه، مشکل است و براحتی نمیتوانند راه استنباطش را بیابند، افزوده است: برای کمک به آنان مطالب این اثر را گردآوری کردم....[۱]
- مصطفی محمد قبّانی دمشقی با تأکید بر آنکه شناخت ریشههای مسائل اختلافی، از مهمترین اطلاعات لازم برای دانشوران در استنباط احکام است، افزوده است: ابوزید دبوسی اولین کسی است که «علم الخلاف» را تدوین کرد و اصول و قواعدش را مشخص ساخت.... [۲]
ساختار و محتوا
- در این اثر، برخی از مباحث «علم الخلاف» آمده است (مسائل فقهی اختلافی بین حنفیان؛ ابوحنیفه و یارانش و ابویوسف و محمد و...).
نمونه مباحث
- اصل در نظر ابوحنیفه و ابویوسف این است که فاسد شدن افعال نماز، باعث فساد حرمت نماز نمیشود.... [۳]
- اصل این است که هرچه با یقین ثابت شده، با شکّ از بین نمیرود. امام نسفی گفت: از مسائل آن اصل این است: کسی که در حدث شکّ کند بعد از آنکه یقین دارد که وضوء گرفته است، پس وضوی او باقی است تا زمانی که به وقوع حدث، یقین نکند. و هر کسی که در وضوی خودش شک کند بعد از آنکه یقین به حدث دارد، پس بر همان حدث باقی است تا زمانی که یقین به وضوء نیابد. [۴]
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.