بلاغة المراد في طريق الأوراد

بلاغة المراد في طريق الأوراد، اثر عید عاشق خوشانی یا خبوشانی (متوفی بین 719 تا 738ق)، اثری است منثور و منظوم، در تبیین مباحث و مقامات عرفانی که با تحقیق، تصحیح و تعلیقات زهیر طیب، منتشر شده است.

بلاغة المراد في طريق الأوراد
پدیدآوران	خوشانی، عید عاشق (نويسنده) طیب، زهیر (محقق)
ناشر	دار التراث
مکان نشر	ترکیه - استانبول
سال نشر	1397ش - 1439ق - 2018م
چاپ	1
شابک	‎978-600-99649-0-0
موضوع	عرفان - متون قدیمی تا قرن 14 - آداب طریقت - متون قدیمی تا قرن 14 - شعر عرفانی - قرن 8ق.
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	8ب9خ 283/2 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

وسعت کاربرد آیات و روایات در این متن، قابل توجه است. چنان‌که از مجموع نزدیک به 37000 واژه این کتاب، حدود 2800 واژه آن، عربی (قرآن و حدیث) است که حدودا 7.5 درصد کل واژگان متن را در بر می‌گیرد.

مؤلف در مجموع، 252 بار به نقل از خداوند و پیامبر(ص) و صلحا، به نقل مطلب به زبان عربی پرداخته و تعلیقاتی که بر احادیث این اثر نوشته، گواه احاطه وی بر حدیث است.

اخبار و گفتار عرفا و صالحین، یکی از مصادر مهم نویسنده برای اثبات نظرات خود است. فهرست این اعلام که در پایان اثر آورده شده، می‌تواند نمود دقیقی از آبشخورهای فکری وی باشد.

خبوشانی عمیقا در معالم و معارف صوفیانه غرق است. وی به شهادت متن، دل در گرو آموزه‌های ملامتیه دارد؛ همان مکتبی که دل شاعر بلندآوازه هم‌روزگار او، یعنی حافظ را برده بود. لایه‌های صوفیانه این اثر، از جهت هم‌عصر بودن با حافظ، برای انطباق مدرکات و مفاهیم عارفانه و صوفیانه آن با اندیشه‌های حافظ، کاربرد دارد. خبوشانی را می‌توان از نسلی برآورد کرد که شمس‌الدین محمد شیرازی از شاگردان مکتب آنان بوده است.

اثر، متنی منثور، گاه توأم با سجع و مزین به نظم است که در ده باب و ده فصل، تبویب و تفصیل و ترتیب شده است.

متن، آن‌چنان درگیر صنعت‌پردازی ادبی و پیچیدگی بیانی نیست و مفاهیم صوفیانه در آن موج می‌زند. مؤلف در کار تکلفات ادبی نبوده و به‌جای آن، اسرار سلوک عرفانی و شیوه ممتاز وصول الی الله را برای مریدان نوجو، بیان کرده است؛ هرچند از هنرمندی ادبی نیز برکنار نبوده و نثر مسجع و شعر را چاشنی معانی بلند مندرج در متن نموده است. مصنف در این راه، از تمسک به آیات قرآن کریم، احادیث نبوی و اقوال صوفیان و ادیبان و حکیمان، کوتاهی نکرده و احاطه او بر شواهد قرآنی و حدیثی قابل ذکر است. اشاره به ده‌ها روایت عرفانی از زبان پیامبر(ص) در کتاب، شاهدی بر این مدعاست. وی از تلمیح در جای‌جای این اثر، استفاده کرده است.

منابع مقاله

مقدمه کتاب.