برید السعادة
برید السعاده، اثر محمد بن غازی ملطیوی، مجموعه‌ای است در حکمت عملی و اخلاق و سیاست و سلوک سلطنت، حاوی شرح کلماتی از پیامبر(ص) در چهل حدیث و چهل کلمه از خلفا تا سخنان حضرت علی(ع) و بیست لطیفه از مقالات حکما و بیست مثل از امثال عرب که به کوشش محمد شیروانی، منتشر شده است.
| بريد السعادة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ملطیوی، محمد غازی (نويسنده) شیروانی، محمد (مصحح) |
| ناشر | دانشگاه تهران. مؤسسه انتشارات و چاپ |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1351ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | نثر فارسی - قرن ۶ق,محمد(ص)، پیامبر اسلام، ۵۳ قبل از هجرت - ۱۱ق.ـ کلمات قصا‌ر,اربعینا‌ت,اندرزنا‌مه ها,پا‌دشا‌هی - متون قدیمی تا قرن ۱۴ |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PIR۵۱۰۲/ب۴ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
طرز تدوین کتاب چنین است که مؤلف ابتدا متن عربی اخبار و کلمات و امثال را به‌ترتیب شماره‌گذاری کرده و معنی اجمالی آن را گاهی به‌صورت حاصل معنی، ذکر نموده است. سپس با شرح تفصیلی همچون دلیلی برای شاه وقت در طریق جهان‌داری، پندهای گران‌بها می‌دهد؛ بعد با آوردن حکایتی که غالبا خودپرداخته به نظر می‌رسد و شاید از زبان حال گویندگان در حکایت برای تأکید در بیان مطلب می‌خواسته کمک بگیرد، بیان خود را با دو بیت شعر به‌صورت قطعه، پایان می‌بخشد[۱].
نویسنده هنگام توضیح کلمات، استشهاد به آیات قرآنی کرده و گاه به امثال عرب و نیز به وقایع تاریخی، اشاره‌ای نموده است[۲].
نگارش کتاب اندکی همانند کلیله و دمنه بهرام‌شاهی، ولی سنگین‌تر است. بنابراین آنچه را که مؤلف در «روضة العقول» مدعی است که مرزبان‌نامه «عاری بود از حلیت عبارت و معانی بدیع» و او جامه عبارت در او پوشانیده و «الفاظ رفیع» که در «برید السعاده» آورده، گاهی لغاتی کم‌استعمال در عربی و بسا جعلی برای آوردن جناس و تطابق و مراعات نظیر و سایر صنایع لفظی، الزاما آنها را به‌کار برده و گاهی هم معانی بعید آن کلمات را اراده کرده است[۳].
به‌طور کلی، سبک انشای کتاب، ردیف همان‌هایی است که در ظهور مقدمه سبک عراقی، باید دید و اندر عراق گویندگانی پیدا کرده بود و همانند آثاری است که مؤلفین در سایر دانش‌ها دست داشته و در ادب پارسی، داخل می‌کردند[۴].
صنایع بدیعی، همچون: موازنه، مزدوجات، مترادفات، سجع‌های متوالی، قرینه‌سازی (به‌حدی که گاهی معانی فدای لفظ شده) و همچنین کنایات، استعارات، تشبیهات با جنبه‌های تخیلی و نامحسوس، در این کتاب، زیاد به چشم می‌خورد که در عبارات، نشانه دقت و فکر و رقت خیال مؤلف است[۵].
عبارات کتاب، گاهی به‌صورت مکرر بیان یک مطلب می‌کند و اطناب و اسهاب دارد، لکن، ممل نیست[۶].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه کتاب.