الیواقیت و الجواهر في بیان عقائد الأکابر
الیواقیت و الجواهر في بیان عقائد الأکابر أثر عبدالوّهاب بن أحمد بن علی شعرانی (متوفای973ق) است که موضوع آن، بیان عقاید بزرگان با رویکرد تطبیق بین عقاید أهل عرفان و أهل فکر می‌باشد.
| الیواقیت و الجواهر في بیان عقائد الأکابر | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | شعرانی، عبدالوهاب بن احمد (نويسنده)
ابن عربی، محمد بن علی (نويسنده) شعرانی، عبدالوهاب بن احمد (خلاصه کننده) |
| عنوان‌های دیگر | الفتوحات المکیة. برگزیده ** الکبریت الأحمر في بیان علوم الشیخ الاکبر محیي‌الدین بن العربی و هو منتخب من کتاب لواقع الأنوار القدسیة المختصر من الفتوحات المکیة [لابن عربی] ** لواقح الأنوار القدسیة. برگزیده |
| ناشر | J. Head ** دار إحياء التراث العربي |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | سده13 |
| چاپ | 1 |
| شابک | - |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | /الف2 ف2085 283 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
انگیزه نگارش
مؤلّف در انگیزه خود می‌فرماید:
چون معیار در عقاید، تفکر دو گروه اهل کشف و اهل فکر است و هر گروه تألیفاتی برای خود دارند و کسانی‌که تحقیقی در شریعت ندارند گمان می‌کنند که این دو عقاید مخالف هم هستند، تصمیم گرفتم کتابی در بیان وجه جمع این دو گروه بنویسم[۱].
این أثر به همراه أثر دیگری از مؤلف به نام «الکبریت الأحمر فی بیان علوم شیخ أکبر» چاپ شده است.
«الکبریت الأحمر» منتخبی از کتاب «لواقح الأنوار القدسیه» است و خود «لواقح» مختصر«فتوحات مکیّة» به قلم خود مؤلف می‌باشد.
وجه نامگذاری کتاب
شعرانی در وجه تسمیه این کتاب می‌گوید: مراد من از کبریت احمر، إکسیر طلا و مراد از شیخ أکبر، ابن عربی است[۲].
اهمیت کتاب
این دو أثر از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است چرا که وی در چند جای کتاب کبریت احمر و کتاب یواقیت و جواهر نوشته است که معاندین در فصوص و فتوحات، دسّ نموده‌اند تا شیخ محی‌الدین عربی را بدنام کنند و چندین موارد مدسوس را نام برده است[۳].
گزارش محتوا
کتاب «الیواقیت و الجواهر» بر اساس یک خطبه و چهار فصل ساختار بندی شده است.
مؤلّف در خطبه به بیان موضوع این کتاب و إفشای دسّ و تحریف آثار محی‌الدین می‌نماید و گزارشی از محتوای کتاب می‌دهد.
شعرانی در فصل اول به موضوعات زیر پرداخته است:
بیان تذکره شیخ اکبر
بیان این مهم که آنچه در آثار شیخ مخالف با ظاهر کلام علماء یافت می‌شود یا از موارد تحریف شده است و یا باید پی به تأویل آن برد.
گفتار بزرگان در مدح ابن عربی.
وجه ویژه کردن این فصل بدین مباحث، برگشت غالب عبارات کتاب، به فرمایشات محی‌الدین بیان می‌کند.
وی در فصل دوم به ضرورت تأمل و تثبت در گفتار عارفانی چون محی‌الدین و آشنا بودن با اصطلاحات آنان تأکید می‌کند و از دانشمندان سخنان بسیار در این باب شاهد می‌آورد.
در ادامه شش شبهه در مورد مطالب ابن عربی مطرح و به آنها جواب می‌دهد و سپس از «موت اسود عارفان» سخن به میان می‌آورد و در این باب شواهد بسیار تا پایان فصل ارائه می‌دهد.
فصل سوم در حکمت رمز گونه سخن گفتن سلوکیان است و در این باب به چند دلیل تمسک کرده است.
فصل چهارم در بیان قواعد و ضوابطی که نیاز هر آنکه خواهان تحقیق در علم کلام است، می‌باشد.
این فصل مشتمل بر هفتاد و یک مبحث در علم کلام است که آنها را برای فهم کلام اهل کشف مطرح می‌کند.
پانويس
منابع مقاله
- متن کتاب
- حسن زاده آملي، حسن(1372).هزار ویک نكته.چاپ سوم، تهران:مركز نشر فرهنگي رجاء