المقام الأسنی في تفسير الأسماء الحسنی
المقام الأسنى في تفسير الأسماء الحسنى اثر علامه، شيخ تقى‌الدين، ابراهیم بن على كفعمى، از علماى بزرگ شيعه در قرن نهم هجرى است كه در موضوع تفسير نامهاى خداوند متعال نوشته شده است.
| المقام الأسنی في تفسیر الأسماء الحسنی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | کفعمی، ابراهیم بن علی (نویسنده) تبریزیان، فارس (نویسنده) |
| ناشر | مؤسسه قائم آل محمد(عج) |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1412 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | خدا - نامها |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 219/9 /ک7م7 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مؤلف در اين كتاب 137 نام از نامهاى خداوند تعالى را شرح و تفسير نموده است.
شيوۀ نگارش
علامه شيخ تقى‌الدين كفعمى در مقدمه كتاب سخن سه تن از علماى بزرگ را درباره اسماء الهى آورده كه هر يك 99 نام از نامهاى خداوند را بيان كرده‌اند، آنان:
- شيخ جمال‌الدين احمد بن فهد حلى (در گذشت 841 هجرى)، مؤلف كتاب «عُدة الداعى و نجاح الساعى».
- شهيد اول، ابوعبدالله محمد بن مكى عاملى (شهادت 786 هجرى)، مؤلف كتاب «اللمعة الدمشقية».
- شيخ فخر‌الدين محمد بن محاسن، مؤلف كتاب «الجواهر».
كفعمى مى‌فرمايد:اسمائى كه اين سه بزرگوار نقل كرده‌اند برخى مشترك و برخى غير مشترك است، لذا با حذف اسامى تكرارى، به شرح و توضيح آن اسماء مى‌پردازم.
سپس به شرح و توضيح اسماء الهى پرداخته كه اولین آنها نام مبارک «الله» مى‌باشد.
در پایان كتاب نيز به ترتيب حروف الفبا، 1117 نام از نامهاى خداوند متعال را در قالب دعایى زيبا آورده است.
منابع كتاب
كفعمى در شرح و تفسير اسماء الهى به منابع مهمى از كتاب‌هاى معتبر لغت، دعا، تفسير، عقايد و غريب قرآن استناد كرده است از جمله:
- تفسير اسماء الله تعالى الحسنى، نوشته غزالى
- توحيد، نوشته شيخ صدوق
- الجواهر، نوشته بادرائى
- مهج الدعوات، نوشته ابن طاووس
- الدر المنتظم في السرّ الأعظم، نوشته محمد بن طلحة
- درّة الغواص في أوهام الخواص، نوشته حريرى
- مصباح المتهجد، نوشته شيخ طوسى
- الصحاح، نوشته جوهرى
- عدة الداعي، نوشته ابن فهد حلى
- غريب القرآن و نزهة القلوب، نوشته عزيزى
- الغريبين (غريب القرآن و غريب الحديث)، نوشته هروى
- فصول العقائد، نوشته خواجه نصير‌الدين طوسى
- القواعد و الفوائد، نوشته شهيد اول
- مشارق الأنوار، نوشته البرسى
- منتهى السؤول، نوشته على بن يوسف بن عبدالجليل
سخن آقا بزرگ
آقا بزرگ تهرانى در كتاب ارزشمند «الذريعة إلی تصانيف الشيعة» درباره اين كتاب مى‌فرمايد:
«المقام الأسنى في شرح الأسماء الحسنى، للشيخ إبراهیم الكفعمي.أورد في آخر «البلد الأمين» عبارات ثلاثة في ترتيب الأسماء التسعة و التسعين، و جمع هو بينهما في عبارة رابعة جامعة للكل مع الشرح و البيان، و ذكر أنه سمى الشرح ب «المقام الأسنى» و بعد تمام الشرح أورد عبارة خامسة بغير شرح مرتبا للأسماء على حروف الهجاء».
يعنى: «كتاب المقام الأسنى في شرح الأسماء الحسنى، نوشته شيخ ابراهیم كفعمى است.وى اين كتاب را در آخر كتاب «البلد الأمين» آورده است.مؤلف در اين كتاب عبارتهاى سه گانه‌اى را در بيان 99 اسم از اسماء الهى آورده و با جمع ميان آنها عبارت چهارمى را علاوه بر شرح و توضيح هر يك مطرح نموده است و آن را «المقام الأسنى» ناميده است.
وى در پایان اين شرح عبارت پنجمى نيز در اسماء الهى به ترتيب حروف الفبا آورده است».
نسخه خطى
1 - نسخه‌اى در كتابخانه آستان قدس رضوى در مشهد مقدس.
تاريخ نگارش آن اواسط ماه رجب سال 1090 هجرى در شهر شيراز بوده و به خط «ابن احمد بن على حسن على» است.
اين نسخه در آخر كتاب «البلد الأمين» آمده و از روى نسخه مصنف نگاشته شده و با آن مقابله و تصحيح شده است.
برخى حواشى مصنف نيز در اين نسخه آمده است.