المعجم الشامل للمصطلحات العلمية و الدينية
المعجم الشامل للمصطلحات العلمية و‌الدينية كه نام كامل آن عبارت است از: «المعجم الشامل للمصطلحات العلمية و‌الدينية؛ الفقه - الأصول - الفلسفة - المنطق»، اثر ابراهیم حسین سرور، فرهنگ لغات و اصطلاحات مربوط به علم فقه، اصول، فلسفه و منطق مى‌باشد. كتاب به زبان عربى و مقدمه آن در سال 2007م نوشته شده است.
| المعجم الشامل للمصطلحات العلمیة و الدینیة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سرور، ابراهیم حسین (نویسنده) |
| ناشر | دار الهادي |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1429 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | اسلام - اصطلاح‌ها و تعبیرها علوم اسلامی - اصطلاحات و تعبیرها |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | BP 5/1 /س4م9 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
كتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در هفت بخش، در دو جلد، تنظيم شده است.
هر بخش از كتاب، دربردارنده اصطلاحات مربوط به علم خاصى است و ترتيب چينش اصطلاحات، بر اساس حروف الفبا مى‌باشد.
نویسنده در توضيح اصطلاحات مذكور در كتاب، از قرآن، روايات و معاجم و فرهنگ لغات معتبر استفاده كرده است.
گزارش محتوا
در مقدمه، ضمن اشاره به موضوع كتاب، به برخى از خصوصيات و ويژگى‌هاى آن اشاره شده است.[۱]
هر بخشى از كتاب، دربردارنده اصطلاحات علم خاصى است؛ به‌عنوان مثال، به ترتيب به هفت بخش و برخى از اصطلاحات ذكرشده در هريك، اشاره مى‌گردد (اصطلاحات فقهى، اصولى، رجال و درايه و عرفان در جلد اول جاى گرفته و اصطلاحات نحو و بلاغت و صرف و منطق و فلسفه، در جلد دوم آمده است):
- اصطلاحات فقهى: از جمله، اباحه و اقسام آن، مانند: اباحه شرعيه، عقليه، مالكيه، مجانيه، معوضه، تملك، تصرف و...؛ اجماع؛ اجتهاد؛ احتياط و.[۲]
- اصطلاحات اصول: مانند: اتصال زمان شك به زمان يقين؛ اجتماع امر و نهى؛ اجتهاد؛ اراده استعماليه؛ استحسان و اقسام آن، از جمله: استحسان بالنص، بالعرف، بالاجماع، بالضروره و...؛ استصحاب و انواع آن و.[۳]
- اصطلاحات رجال و درايه: مانند: ابوجعفر اول و ثانى(ع)؛ ابوالحسن اول، ثانى و ثالث(ع)؛ اجازه؛ اخبارى؛ اسماعيليه؛ اصحاب اجماع؛ اضطراب در متن و سند؛ اوتاد و.[۴]
- اصطلاحات عرفان: مثل ابدال، اتحاد، اتصال، احسان، اخلاص، باب الابواب، برزخ، بسط در مقام خفى و.[۵]
- اصطلاحات نحو، بلاغت و صرف: همچون: ابتدا؛ ابدال صرفى، قياسى و لغوى؛ اجوف؛ اختصاص؛ ادوات شرط و استفهام و.[۶]
- اصطلاحات منطق: مانند: قضيه اتفاقيه؛ ادراك؛ استدلال؛ اشتراك لفظى و معنوى؛ اقتران؛ امتناع؛ اولیات؛ ايجاب؛ برهان رياضى؛ تأليف قياس و.[۷]
- اصطلاحات فلسفه: از جمله: ابداع؛ اتحاد جوهرى؛ اتفاق؛ اجماع؛ احساس؛ اجسام بسيط و مركب؛ ادراك؛ اراده؛ استحاله؛ استدلال؛ استعداد؛ استغراق؛ اشاره؛ اصالت و اعتبار و.[۸]
برخى از ويژگى‌ها و خصوصيات كتاب را مى‌توان در امور زير، خلاصه نمود:
- جمع‌آورى تقريبا تمام اصطلاحات مربوط به هريك از علوم مذكور.
- توضيح و تشريح كامل اصطلاحات و عبارات، به‌گونه‌اى كه فهم آنها براى خواننده آسان شده و او را از توضيح بيشتر، بى‌نياز مى‌سازد.
- توضيح و تشريح اصطلاحات مخصوص به علومى كه در كتب معاجم سابق، متداول نبوده است.
- ارائه اطلاعات مفيدى كه خواننده را بى‌نياز از رجوع به ساير معاجم مى‌كند.[۹]
وضعيت كتاب
فهرست مطالب هر جلد در انتهاى همان جلد آمده و كتاب، فاقد پاورقى است.
پانويس
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.