المعالم في علم أصول الفقه
المعالم في علم أصول الفقه، اثر فخرالدین محمد بن عمر بن حسین رازی، معروف به فخر رازی (554-606ق)، کتابی است یک جلدی به زبان عربی با موضوع اصول فقه. نویسنده در این اثر مانند سایر کتاب‌های اصولی، به بیان مباحث اصول فقه بر اساس نظر اهل سنت پرداخته است. این کتاب با تحقیق و تعلیق شیخ علی محمد معوض و شیخ عادل احمد عبدالموجود، توسط انتشارات دارالمعرفه بیروت در سال 1994م/1414ق، به چاپ رسیده است.
| المعالم في علم أصول الفقه | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | فخر رازی، محمد بن عمر (نویسنده)
معوض، علي محمد (محقق) عبدالموجود، عادل احمد (محقق) |
| ناشر | مؤسسة مختار (دار عالم المعرفه) |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | 1414ق. = 1994م. |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ف3 م6 / 155/7 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
کتاب، دارای مقدمه عبدالفتاح سید ابوسنه سرگروه تحقیق مجمع البحوث الاسلامیه، مقدمه محقق و متن اصلی در 10 بخش است و هر بخش، ضمن بیان چند مسئله ارائه شده است.
گزارش محتوا
ویژگی‌ها و امتیازات این کتاب عبارت است از:
- نهایت دقت؛
- اختصار؛
- ادای مقصود در عبارات رسا.
فخر رازی در باب اول، از احکام لغات صحبت می‌کند. این باب مشتمل بر 9 مسئله است.
در باب دوم، از اوامر و نواهی سخن می‌گوید. این باب مشتمل بر 20 مسئله است.
در باب سوم، که مشتمل بر 10 مسئله است، از عام و خاص بحث می‌نماید.
در باب چهارم، مبحث مجمل و مبیّن را توضیح می‌دهد.
در باب پنجم که حاوی 2 فصل است، مبحث افعال را پیش می‌کشد. وی در فصل اول آن، از اصل حجیت افعال نبی(ص) و در فصل دوم، از فواید این اصل، سخن می‌گوید.
در باب ششم، که حاوی 4 مسئله است، بحث از نسخ را مطرح می‌کند.
در باب هفتم، ضمن 4 مسئله، از اجماع سخن می‌گوید.
در باب هشتم، ضمن 10 مسئله، درباره اخبار بحث می‌کند.
در باب نهم، ضمن 8 مسئله، از قیاس سخن می‌گوید.
در باب دهم، ضمن 3 مسئله، مباحث متعددی همچون مصیب بودن مجتهدان، تعادل دو اماره و حجیت استصحاب حال را مطرح می‌نماید[۱].
وضعیت کتاب
فهرست مطالب، در انتهای اثر آمده است.
پاورقی‌های کتاب علاوه بر ذکر ارجاعات، گاه حاوی مطالب مفیدی در توضیح محتوای متن است.
در انتساب این کتاب به فخر رازی شکی وجود ندارد و دلیل آن، اتفاق مورخین بر نسبت این کتاب به او و نیز نقل بسیاری از مصنفین در مواضع متعدد از این کتاب است[۲].
کارهایی که محققان بر روی این کتاب انجام داده‌اند عبارت است از:
- سعی در تخریج یک متن سالم و خالی از تحریف و تصحیف؛ # ذکر آدرس آیات مذکور در کتاب؛
- تخریج احادیث؛
- تعریف مصطلحات اصولی؛
- توثیق مسائل موجود در کتاب؛
- تفصیل قول در برخی از مسائل اصولی؛
- ترجمه برخی از اعلام که نامشان در کتاب آمده است؛
- وضع فهرست برای مطالب کتاب[۳].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه محققان و متن کتاب.