المضاربة، از آثار قاضی و فقیه شافعی دولت عباسی و نظریه‌پرداز سیاسی معتزلی قرن پنجم هجری قمری، ابوالحسن على بن محمد بن حبیب ماوردى مشهور به ابوالحسن ماوردى (364- 450ق)، به بررسی احکام و شرایط شرعی یکی از معاملات اسلامی به نام «مضاربه» (قِراض) می‌پردازد و چگونگی و احکام تجارت مشروع با سرمایه دیگری را بر اساس ادله فقهی بیان می‌کند. مدرّس دانشکده شریعت و قانون دانشکاه الأزهر (قاهره)، عبدالوهاب حواس این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی سودمند بر آن افزوده و شخصیت و آثار ابوالحسن ماوردى و نیز روش اثر حاضر را معرفی کرده است. گفتنی است این اثر در واقع بخشی از کتاب دیگر همین نویسنده با عنوان الحاوی الکبیر في فقه مذهب الإمام الشافعي بوده که عبدالوهاب حواس آن را به‌صورت جداگانه منتشر کرده است.

المضاربة
المضاربة
پدیدآورانماوردی، علی بن محمد (نويسنده) حواس، عبدالوهاب (محقق)
ناشردار الوفاء
مکان نشرمصر - المنصوره
سال نشر1409ق - 1989م
چاپ1
شابک977-1421-74-3
موضوعمضاربه (فقه)
زبانعربی
تعداد جلد1
کد کنگره
/م2م6 191/3 BP
نورلایبمطالعه و دانلود pdf

اسم دیگر

  • نام دیگر این کتاب، «المضاربة من الحاوي للماوردي» است.[۱] در آغاز این کتاب، عنوان «کتاب القراض و ما دخل فیه من اختلاف بین أبی‌حنیفة و ابن أبي‌لیلی» آمده است. [۲]

هدف و روش

  • عبدالوهاب حواس با تأکید بر آنکه ابوالحسن ماوردى در آثارش مقلّد نبود و مجتهدانه می‌نوشت، افزوده است: او سخنان فقیهان را نقل و نقد می‌کرد و بیشتر به دفاع از شافعی می‌پرداخت و کلام حنابله را نمی‌آورد و در آغاز هر یک از آثارش، هدف و روش خودش را بیان می‌کرد و...[۳]

ساختار و محتوا

  • در واقع عبدالوهاب حواس متن کامل این اثر قدیمی را همراه با توضیحات فراوان و به‌صورت امروزی تنظیم و منتشر کرده است به این ترتیب:
  • پژوهش (توضیحات مفصل درباره شرح‌حال و زندگی فردی و اجتماعی ابوالحسن ماوردى، استادان، شاگردان و آثار او و جایگاه علمی و فرهنگی وی در بین اندیشوران اسلامی و دیدگاه خاورشناسان در این زمینه)
  • متن کتاب مضاربه ابوالحسن ماوردى (شامل 35 مسأله)
  • بررسی تطبیقی (بانکداری اسلامی و کاربرد عملی مضاربه)
  • خاتمه (20 نتیجه و چند پیشنهاد).

نمونه مباحث

  • بدان که مضاربه و قراض، دو اسم برای یک مسمّی است و در زبان حجازی‌ها «قراض» و در زبان عراقی‌ها «مضاربه» گفته می‌شود....[۴] و اصلی که مضاربه را حلال و مباح می‌کند، آیه «لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَبْتَغُوا فَضْلًا مِنْ رَبِّكُمْ...»(بقره/198.) است....[۵]

پانویس

  1. متن کتاب، ص116.
  2. همان، ص117.
  3. مقدمه محقق، ص 85- 86.
  4. متن کتاب، ص117.
  5. همان، ص120.

منابع مقاله

  • مقدمه و متن کتاب.


وابسته‌ها