المصطلح الأصولي عند الشاطبي

المصطلح الأصولي عند الشاطبي، نوشته پژوهشگر معاصر، فرید انصاری، پایان‌نامه دکترای نویسنده و پژوهشی ابتکاری است که برخی از اصطلاحات علم اصول فقه را از دیدگاه اصولى، مفسر، فقیه، محدث و لغوى مالکی اندلسی، ابواسحاق ابراهیم بن موسى بن محمد لخمى غرناطی مشهور به شاطبی (متوفای 790ق)، به‌صورت روشمند و بر اساس منابع معتبر تبیین و تشریح می‌کند و ریشه‌ها، مترادفات، فروع و روابط آن را آشکار می‌سازد.

المصطلح الأصولي عند الشاطبي
المصطلح الأصولي عند الشاطبي
پدیدآورانانصاری، فرید (نويسنده)
ناشردار السلام
مکان نشرمصر - قاهره
سال نشر1431ق - 2010م
چاپ1
شابک978-977-342-846-4
موضوعاصول فقه اهل سنت - اصطلاح‏ها و تعبیرها - شاطبی، ابراهیم بن موسی، - 790ق. - معلومات - اصول فقه
زبانعربی
تعداد جلد1
کد کنگره
/‎‏ش‎‏2‎‏الف‎‏8 151/5 BP
نورلایبمطالعه و دانلود pdf

هدف، روش و دامنه

هدف نویسنده در این اثر، فقط اصطلاح‌شناسی و تعریف اصطلاحات نیست، بلکه می‌کوشد با پژوهشی دقیق و اجتهادی، اصطلاحات را در متن آثار علمی شاطبی و با ترسیم شبکه ارتباطی آن با سایر اصطلاحات بشناساند. فرید انصاری می‌نویسد: یکی از مهم‌ترین راه‌های دستیابی به هر علمی، شناخت اصطلاحات خاصّ آن است[۱]‏. او برای رسیدن به هدف مذکور، فقط 3 اصطلاح اصلی و کلیدی ابواسحاق ابراهیم بن موسى شاطبی را از ابعاد گوناگون معرفی کرده است:

  1. اصول[۲]‏.
  2. اجتهاد[۳]‏.
  3. مآل[۴]‏.

ساختار و محتوا

اثر حاضر، از 1 مقدمه، 2 بخش و 1 خاتمه به‌ترتیب ذیل تشکیل شده است:

  • روش‌شناسی اصطلاح‌پژوهی و به‌ویژه اصطلاح شرعی (تحقیق کلان و روش‌شناسانه).
  1. طبیعت اصطلاح اصولی در نزد شاطبی (بررسی علمی و نظری).
  2. فرهنگ اصطلاحات اصولی از دیدگاه شاطبی.
  • نتایج پژوهش (11 نتیجه).

نمونه مباحث

فرید انصاری با بیان معنای لغوی و اصطلاحی رایج اجتهاد و اینکه در لغت، یعنی «کوشیدن و استفاده کردن از توانایی» و در اصطلاح، یعنی «فقیه هر استدلالی را که در توان دارد، خرج کند تا به حکم شرعی یا ظن به آن برسد»، 2 معنای اصطلاحی را از آثار شاطبی یافته و آنها را با هم ترکیب کرده و تعریف جامعی از آن 2 ساخته و افزوده است که این تعریف، 2 ویژگی دارد: 1. وظیفه فقیه را شرح می‌دهد؛ 2. به مقاصد شریعت، عنایت دارد؛ بنابراین، اجتهادی که شاطبی مطرح می‌کند، شبیه‌ترین چیز به اعمال تعبدی است که از نظر شکل و ظاهر باهم متفق و از جهت ذات و جوهر باهم مختلفند[۵]‏.

تاریخ تألیف

نویسنده، نگارش کتاب حاضر را در مكناسة الزيتون، روز جمعه 11 رمضان 1418ق، به پایان رسانده است[۶]‏.

پانویس

  1. ر.ک: مقدمه نویسنده، ص27
  2. ر.ک: متن کتاب، ص241-294
  3. ر.ک: همان، ص295-424
  4. ر.ک: همان، ص425-542
  5. ر.ک: همان، ص297-306
  6. ر.ک: همان، ص547

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.

وابسته‌ها