المختصر من كتاب السياق لتاريخ نيسابور
المختصر من كتاب السياق لتاريخ نيسابور، تلخيصى است بر كتاب السياق ابوالحسن فارسی متوفاى (451-529ق) كه در يك جلد و به زبان عربى نوشته شده است.
| المختصر من كتاب السياق لتاريخ نيسابور | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | محمودی، محمدکاظم (محقق) فارسی، عبدالغافر بن اسماعیل (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | السیاق. برگزیده سیاق. برگزیده |
| ناشر | مرکز پژوهشی ميراث مکتوب |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1384 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | نیشابور - تاریخ نیشابور - سرگذشت‌نامه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | DSR 2123 /ی55 ف23017 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
براى كتاب السياق دو تلخيص ذكر شده است كه يكى توسط آقاى صريفينى متوفاى سال (641- 581 ه.ق) نوشته شده است و ديگرى كتاب حاضر مى‌باشد.
اين كتاب كه در دسترس ماست، ناقص است و با حرف حاء از كسانى كه اسمشان حسن است شروع مى‌گردد و معلوم نيست كه نام صاحب كتاب چيست. اما در مقاله‌اى كه از آقاى دكتر على اشرف صادقى آمده است، مؤلف اين كتاب را با گفتارى احتمالى، ابوعبدالله محمد بن ابى‌نصر محمد قاسانى معرفى كرده است. ايشان مى‌گويد: "اين كتاب در دو بخش تنظيم شده بوده كه جزء اول آن از ميان رفته و از جزء دوم آن نسخه‌ى منخصر به فردى است كه در كتابخانه‌ى دانشكده‌ى زبان و تاريخ آنكارا موجود مى‌باشد. اين جزء از كتاب با شرح حال كسانى كه حسن نام دارند شروع و به كسانى كه يعقوب ناميده مى‌شوند، ختم مى‌گردد. جزء دوم كتاب چنين شروع مى‌شود: (اخبرنا السيد الجليل ابوعبدالله محمد بن ابى نصر محمد الفاشانى... اخبرنا ابوالحسن عبدالغافر بن اسماعيل بن عبدالغافر الفارسی اجازة)".
گزارش محتوا
از آنجايى كه كتاب السياق دو خلاصه به نام‌هاى مختصر و منتخب دارد، لذا اين دو كتاب نسبت به هم امتيازاتى دارند. كتاب منتخب السياق داراى اين ويژگى است كه تمام كتاب السياق را به اختصار درآورده است و صاحب آن شخصى است معروف كه كتابش حاوى تعداد زيادى از تراجم مى‌باشد، علاوه بر آن داراى ترتيب زيبايى است. كتاب مختصر السياق نيز داراى اين ويژگى است كه كتابى ادبى، روايى، تاريخى و رجالى مى‌باشد و به مخاطب از جهت اجتماعى و حالات شخصى مترجم در نسبت به بعضى از تراجم ديگر، اطلاعات نسبتا خوبى مى‌دهد.
محقق اين كتاب آقاى محمد كاظم محمودى است، وى در اين مختصر، براى مترجمين و نسبت و القابشان فهرست‌هایى ذكر نموده است و براى افرادى كه كنيه‌اى از آنها نقل شده بوده، به اسم آنان در فهرست و يا كتاب اشاره كرده، همچنين خطاهایى كه مصنف (ملخص) دچار آن شده‌اند، به آن موارد آگاهى داده است. وى براى اين منظور از كتب رجالى زيادى؛ از جمله الانساب، التحبير، تاريخ بيهقى، تاريخ بغداد، سير اعلام النبلاء، لباب الانساب و تاريخ دمشق استفاده نموده است.
ساختار
در ابتدا مقدمه‌اى از محقق درباره‌ى مؤلف كتاب السياق و اهميت كتابش، همچنين از اسلوب تحقيقش در اين كتاب مطالبى را ذكر مى‌كند، سپس تصويرى از نسخه‌ى خطى از صفحه اول كتاب آورده شده است و در ادامه اصل كتاب، با حرف حاء شروع مى‌گردد.
وضعيت كتاب
كتاب داراى 5 فهرست است كه توسط محقق كتاب در پایان آن تهيه شده است. اين فهارس؛ شامل:
- فهرست اعلام و اماكن و نسبت.
- كتب.
- احاديث نبوى.
- حوادث و وقايع و اقوال.
- اشعار.
منابع مقاله
- متن و مقدمه كتاب.
- مقاله‌ى كتاب تاريخ نيشابور، از آقاى على اشرف نيشابورى.