الكافي في الفقه (بوستان کتاب)
الكافي في الفقه، تألیف تقی بن نجم، ابوالصلاح حلبی، کتابی است یک جلدی با موضوع فقه استدلالی اسلامی. نویسنده در این اثر به‌صورت مختصر به بیان مباحث فقه جعفری به شیوه استدلالی پرداخته است. اثر به تحقیق رضا استادی رسیده است. کتاب دارای دو مقدمه از محقق و محتوای مطالب در سه بخش تکلیف عقلی، تکلیف سمعی و مستحق به تکلیف و اقسام آن، می‌باشد. این اثر نسخه دیگری از کتاب است که پیش‌تر در مكتبة الإمام أميرالمؤمنين(ع) چاپ شده است.
| الکافي في الفقه | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابوالصلاح حلبی، تقی بن نجم (نویسنده) استادی، رضا (محقق) |
| ناشر | بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم) |
| مکان نشر | ايران - قم |
| سال نشر | 1387ش , 1430ق |
| شابک | 978-964-09-0151-9 |
| موضوع | فقه جعفري - قرن 5ق |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 181/6 /الف2ک2 1387 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
محقق در مقدمه درباره نشر این نسخه می‌نویسد: کتاب «الكافي في الفقه» اثر ابوالصلاح حلبی است که از اکابر علمای شیعه و فقهای قرن پنجم هجری است. این اثر بااینکه از آثار مهم در فقه و کلام بوده، به‌صورت خطی باقی مانده بود؛ تا اینکه من مشقت‌های تحقیق و تصحیحش را با رجوع و استفاده از یازده نسخه در سال 1403ق، برابر با 1362ش، به جان خریدم و در همان سال این کتاب، به اهتمام «مكتبة الإمام أميرالمؤمنين(ع)» و مؤسس آن حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید کمال‌الدین فقیه ایمانی چاپ شد، ولی این نسخه حاوی خطاهایی بود و یکی از اسباب خطاها، وجود این خطاها در نسخه‌های خطی بود. به همین دلیل پس از نشر کتاب، به پیشنهاد من، آیت‌الله حاج سید موسی شبیری زنجانی پذیرفتند که مقدمه و صفحه 112 تا 218 کتاب را ملاحظه کنند و حضرات آیات حاج سید مهدی روحانی و حاج شیخ علی‌پناه اشتهاردی، هم پذیرفتند که تمام کتاب را ملاحظه نمایند. علاوه بر این تمام کتاب را با قدیمی‌ترین نسخه‌ها و اصح‌شان با آیت‌الله سید عبدالعزیز طباطبایی، مقابله کردیم و ایشان آنچه را احتیاج به تصحیح داشت، تصحیح کردند و آنچه را نیازمند بیان بود، بیان نمودند و این کار را به‌خوبی انجام دادند[۱].
رضا استادی می‌نویسد: هنگامی که عزم چاپ کتاب را کردم، از نظرات و افادات و تصحیحات افرادی که ذکر شد، استفاده کردم. همچنین عین عبارات آیت‌الله سید موسی زنجانی و سید روحانی را در حاشیه کتاب، ذکر کردم. حواشی آیت‌الله روحانی را با عبارت «قال بعض الأعلام» و حواشی آیت‌الله شبیری زنجانی را با عبارت «ش.ز» مشخص کردم[۲].
علاوه بر آنچه ذکر شد، این نسخه توسط آیت‌الله استادی، برای چاپ مجدد بر سه نسخه خطی دیگر عرضه شده و با آنها مقابله شده است؛ که دو نسخه از این سه نسخه متعلق به کتابخانه آیت‌الله حاج آقا حسین طباطبایی بروجردی بوده و نسخه دیگر مربوط به کتابخانه استاد، محدث ارموی[۳].
از مزایای این چاپ جدید، ازاله عبارات مغلق و مبهمات در چاپ پیشین و تصحیح اغلاط آن چاپ در حد امکان، است[۴]. علاوه بر این امور، حجج اسلام، حاج سید ابوالحسن علوی و شیخ ولی‌الله قربانی، یاریگر محقق کتاب، در آماده‌سازی آن برای چاپ جدید بوده‌اند[۵].
محقق در مقدمه‌ای که برای چاپ اول نوشته بوده و در این نسخه، به‌عنوان دومین مقدمه کتاب ذکر شده است، متذکر وجود اغلاط در آن نسخه شده و می‌نویسد: متأسفانه، در این نسخه (نسخه پیشین) به نسخه کامل قدیمی دست نیافتم، بلکه همه نسخه‌هایی را که یافتم، جدید، ناقص و مشکل‌دار بودند. تمام سعیم را در تصحیح اغلاط این نسخه‌ها با دقت و تأمل در نفس عبارات و تصحیح قیاسی و با مراجعه به کتاب‌هایی مانند الغنیه ابن زهره و السرائر ابن ادریس و المختلف علامه و... که نصوصی را از کافی نقل کرده، به کار گرفتم. بااین‌حال، واقفم که این چاپ از اغلاط و تصحیفات بسیار، خالی نیست و از خداوند خواهانم که نسخه مصححی از آن را روزی‌ام کند تا مجدداً آن را به شکل صالح و متقن و کامل، چاپ نمایم[۶]. نویسنده در همین مقدمه، از 82 اثر به‌عنوان منابع این کتاب، یاد کرده است که برخی از آنها عبارتند از:
- إتقان المقال في أحوال الرجال، شیخ محمد طه؛
- الإجازات من بحار الأنوار، چاپ سنگی و چاپ جدید؛
- الإرشاد، شیخ مفید؛
- إشارة السبق، ابوالمجد حلبی؛
- أمل الأمل، شیخ حر عاملی، چاپ نجف؛
- أعلام‌الدين دیلمی (نسخه خطی)؛
- أعلام الشيعة في القرن الخامس، علامه طهرانی؛
- أعلام الشيعة في القرن السادس، علامه طهرانی؛
- أعلام النبلاء بتاريخ حلب الشهباء، در هفت جلد، اثر محمد راغب طباخ حلبی؛
- أعيان الشيعة، سید محسن امین (چاپ دوم)؛
- بحار الأنوار، علامه مجلسی؛
- البرهان على ثبوت الإيمان، ابوالصلاح حلبی (نسخه خطی)؛
- بغية الوعاة، سیوطی؛
- بهجة الآمال في شرح نخبة الرجال، عیاری؛
- تاريخ الإسلام، ذهبى به نقل از أعلام النبلاء؛
- تحفة الأحباب، محدث قمی؛
- تراجم الرجال، سید برقعى معاصر؛
- ترجمة روضات الجنات، شیخ محمدباقر ساعدی؛
- تقريب المعارف، ابوالصلاح حلبی (نسخه خطی)[۷].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه‌های محقق کتاب.