الفوائد والأخبار
الفوائد والأخبار، اثر ابوبكر محمد بن حسن بن دُرَيد ازدى، با تحقيق و تصحيح ابراهیم صالح، مجموعه از روايات، در موضوعات مختلف مى‌باشد كه به زبان عربى و قبل از سال 321ق، نوشته است.
| الفوائد والأخبار | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | صالح، ابراهیم (محقق) ابن درید، محمد بن حسن (نویسنده) |
| عنوان‌های دیگر | کتاب الفوائد والأخبار |
| ناشر | دار البشائر |
| مکان نشر | دمشق - سوریه |
| سال نشر | 1421 ق یا 2001 م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
كتاب، با مقدمه محقق آغاز شده و مجموعا 38 روايت، در آن ذكر گرديده است كه برخى از اين روايات، در مورد امور دينى و برخى نيز، شعرى از شاعران عرب در زمينه‌هاى مختلف مى‌باشد.
در انتخاب و ذكر روايات، ترتيب يا چينش خاصى رعايت نشده، اما سلسله سند هر يك، مفصلا بيان گرديده است.
هيچ‌يك از كسانى كه عهده‌دار نوشتن زندگى‌نامه مؤلف شده‌اند، اين كتاب را جزء آثار وى، ذكر نكرده‌اند، جز ابن خير اشبيلى كه آن را تحت عنوان «ما جلبه ابوعلى بغدادى من الاخبار» آورده است.
گزارش محتوا
در روايتى كه سلسله سند آن عبارت است از احمد بن عيسى العكلى، عازم ابونعمان، حماد بن سلمه، على بن زيد، قبيصة بن مهران و ابن عباس، چنين آمده است: «بخت نصر، در خواب، بتى ديد كه سر آن از طلا، سينه‌اش از نقره، ران‌هایش از مس و ساق‌هایش، از سفال بود و ناگهان سنگى از آسمان به سر آن اصابت كرده و سر، سينه، ران‌ها و ساق‌هاى آن شكست. وى، بسيار تعجب كرده و سحره و كاهنين را احضار نموده و تعبير آن خواب را از آنان پرسيد، اما ايشان درمانده شده و نتوانستند آن را تعبير نمايند. بخت نصر، سراغ دانيال(ع) رفته و از وى خواهان تعبير شد و او چنين گفت: سر آن بت، خود تو هستى، سينه‌اش، فرزند پس از تو است، ران‌ها، ملك روم بوده و ساق‌ها، ملك فارس مى‌باشد كه در آخر الزمان آمده و در آن ضعف و سستى پديد مى‌آيد و در آن هنگام، پيامبرى از عرب ظهور كرده و تمام بت‌ها را در اين سرزمين، در هم خواهد شكست.»
محقق، سعى نموده است تا عناوينى را براى برخى از روايات، ذكر كند كه برخى از آنها عبارتند از: نصيحت اعرابى، موعظه شدن عمر بن عبدالعزيز توسط حسن بصرى، وصيت اعرابى به فرزند پيرامون توحيد، مدح مهدى توسط فردى اعرابى در زندان بغداد، دعاى اعرابى در باب كعبه، ابياتى از ابى الاسود، مدح خالد قسرى، ابياتى در مورد حكمت، علت احتجاب واليان، معاويه و سياست و...
راويانى كه رواياتى از ايشان در كتاب ذكر شده است، عبارتند از: عيسى بن عمر بصرى ثقفى مقرى نحوى، اوس بن حجر بن عتاب، ابوعبيده معمر بن المثنى التيمى البصرى نحوى علامه، ابوبكر دريد ازدى، محمد بن سلام جُمَحى، ابوبشر احمد بن عيسى عكلى، محمد بن سعدان ساجى، ابوعبدالرحمن محمد بن ادريس شافعى قرشى، على بن عبدالعزيز، ابوعبيد قاسم بن سلام، ابوسعد ربعى، محمد بن يزيد بن حبيش، عبدالله بن مبارک، ابوعمر جرمى نحوى و...
از جمله ويژگى‌هاى كتاب، عدم ترتيب و ارتباط خاص در موضوعات، مباحث و ساختار كلى آن و نيز عدم ارائه توضيح يا تشريح روايات، مى‌باشد.
وضعيت كتاب
فهرست مطالب به همراه فهرست آيات قرآنى، قوافى شعرها، اعلام، اقوام و گروه‌ها، اماكن، فهارس و موضوعات مذكور در متن و نيز فهرست مصادر مورد استفاده محقق، در انتهاى كتاب آمده است.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب.