الفتن
الفتن، تألیف حافظ، محدّث و مورّخ حنبلی قرن سوم هجری قمری، ابوعلی حنبل بن اسحاق بن حنبل شیبانی (درگذشته 273ق)، کتابی روایی است که روایات مربوط به علائم ساعت و قیامت و به‌خصوص احادیث مرتبط با پیدایش، خروج و سرنوشت «مسیح دجال» را بیان می‌کند. اثر دیگری از همین نویسنده به نام «جزء حنبل بن إسحاق»، ضمیمه کتاب شده است. پژوهشگر معاصر، عامر حسن صبری، این اثر را تصحیح و تحقیق کرده و برای آن مقدمه نوشته و منابع و اسناد احادیثش را استخراج کرده است.
| الفتن | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | شیبانی، حنبل بن اسحاق (نويسنده) صبری، عامر حسن (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | جزء حنبل بن إسحاق |
| ناشر | دار البشائر الإسلامیة |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1419ق - 1998م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | احادیث اهل‌سنت فتن و ملاحم,احادیث دجال,احادیث مهدویت,احادیث آخرالزما‌ن,قرن ۳ق احادیث اهل سنت |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ش9ف2 224/5 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
- متأسفانه حنبل بن اسحاق شیبانی مقدمه‌ای ندارد و انگیزه و اهدافش را بیان نکرده است.
- عامر حسن صبری، تأکید کرده است که اثر حاضر، جزء چهارم کتاب «الفتن» است که از بزرگ‌ترین فتنه بشری سخن می‌گوید؛ همان فتنه‌ای که پیامبر(ص) ما را از افتادن در آن پرهیز داده و سفارش کرده که باید صفات و اخبارش را بشناسیم تا در امان بمانیم. جزء‌های اول تا سوم این کتاب، از بین رفته و فقط جزء حاضر باقی مانده است.
- ضمیمه کتاب که به نام «جزء حنبل بن إسحاق»، مشهور است، از این جهت اهمیت دارد که بخشی از احادیث حنبل بن اسحاق شیبانی است و اسناد دارد و سندهای آن، خوب است و محدّثان اسناد عالی را دوست دارند و برای یافتنش بار سفر می‌بندند[۱].
ساختار و محتوا
ابوعلی حنبل شیبانی در این اثر، 50 روایت در بخش اول (الفتن)[۲] و 86 روایت در بخش دوم (جزء حنبل بن إسحاق)[۳]، آورده است. نظم و سامان‌دهی دیگری مشاهده نشد.
نمونه مباحث
- با سند از حذیفة بن اسید غفاری نقل کرده است که پیامبر(ص) گفت: قیامت هرگز تشکیل نشود تا آنکه قبل از آن، دجّال و حضرت عیسی(ع) فرزند مریم(س) بیایند[۴].
- با سند از ابوعبیده از عبدالله نقل کرده است که در مورد این آیه «إِذَا جَاءَ نَصْرُ اللهِ وَ الْفَتْحُ» گفت: «كان النبي(ص) يكثر أن يقولَ: سبحانك اللهمَّ و بحمدك اغفر لي إنَّكَ أنت التوّابُ»[۵]؛ یعنی: پیامبر(ص) بسیار می‌گفت: خدایا تو منزهی و من به حمد و ستایش تو مشغولم؛ پس مرا ببخش و غرق رحمت فرما که تو بسیار توبه‌پذیری.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.