الغماز على اللماز في الموضوعات المشهورات

الغماز على اللماز في الموضوعات المشهورات، نوشته مورخ و نویسنده کتاب وفاء الوفاء بأخبار دار المصطفی و حدیث‌شناس شافعی و مفتی مدینه، نورالدین ابوالحسن سَمهودی (844-911ق)، تعداد 351 روایت از روایات ساختگی معروف را به‌ترتیب الفبایی شناسانده است.

الغماز على اللماز في الموضوعات المشهورات
پدیدآوران	سمهودی، علی بن عبدالله (نويسنده) عطا، محمد عبدالقادر (محقق)
ناشر	دار الکتب العلمية
مکان نشر	لبنان - بیروت
سال نشر	1406ق - 1986م
چاپ	1
موضوع	احادیث مجعول - احادیث اهل سنت - قرن 9ق.
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	8غ8س 144/4 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

انتقاد روش‌شناختی

• روش حدیث‌سنجی نویسنده همان شیوه غالب است و بیشتر به جنبه سندی روایات، نظر دارد و به جنبه متنی آن نمی‌پردازد، مگر در مواردی استثنایی، مانند: روایت «أنا أفصح من نطق بالضاد» که از ابن کثیر نقل کرده است: این حدیث، اصلی ندارد، گرچه معنای آن صحیح است.
• سمهودی همان طور که در مقدمه‌اش یادآور شده، مطالبش را در نهایت اختصار بیان می‌کند‏ و بلکه توضیحاتش در موارد بسیاری کافی نیست و نیازمند تکمیل و شرح است. محقق کتاب، (محمد عبدالقادر عطا)، این نقص را در پاورقی‌ها با توضیحاتی درباره منابع و طرق هر روایت و رجال سند، تا حدودی جبران کرده است‏.

هدف و روش

محقق کتاب، (محمد عبدالقادر عطا)، با اشاره به تلاش دشمنان اسلام و دروغگویان در جهت تحریف سخنان پیامبر(ص) و مسئولیت اندیشمندان در حفظ روایات و سنت نبوی(ص)، افزوده است: دانشوران بسیاری - و از جمله سمهودی - به نگارش کتاب‌هایی در زمینه نقد روایات موضوع و مجعول، اهتمام ورزیدند‏. ابوالحسن سمهودی گوید: چون کسانی را دیدم که ترسی ندارند و روایات صحیح را با سخنان واهی مخلوط می‌سازند، تصمیم گرفتم که روایات ضعیف، جعلی و بی‌ریشه از نظر محدثان و حافظان را جدا سازم تا حقّ آشکار شود؛ به‌خصوص در مورد بیشتر احادیثی که نزد جاهلان از واعظان رواج دارد‏.

ساختار و محتوا

کتاب حاضر، فرهنگ الفبایی روایات مجعول است و نظم دیگری ندارد. اولین روایت، «آفة العلم النسيان» است و آخرین، «يوم صومكم يوم نحركم»‏.

نمونه مطالب

• حدیث خرقه‌پوشی صوفیان، که الآن انجام می‌دهند، ابن حجر عسقلانی گفته که باطل است و اصلی ندارد و هیچ خبری - نه صحیح و نه ضعیف - درباره آن وارد نشده است‏.
• حدیث «کسی که روز عاشورا، سرمه بکشد، مبتلا به چشم‌درد نشود»، حاکم گفته: حدیثی منکر است‏.

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.