العلوم الفلكية عند آل البيت عليهم‌السلام

العلوم الفلكية عند آل‌البيت(ع)، اثر مازن المؤمن، بررسى علوم افلاك و نجوم در ميان نصوص دينى از زبان اهل‌بيت(ع) مى‌باشد كه به زبان عربى و در سال 1426ق، نوشته شده است.

العلوم الفلکیة عند آل البیت علیهم‌السلام
پدیدآوران	مومن، مازن (نویسنده)
عنوان‌های دیگر	العلوم الفلکیة عند أهل‌البیت علیهم‌السلام
ناشر	دار العلوم
مکان نشر	بیروت - لبنان
سال نشر	1428 ق یا 2007 م
چاپ	1
موضوع	قرآن و علوم نجوم - احادیث نجوم در قرآن کیهان آفرینی - جنبه‏‌های قرآنی
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏103‎‏/‎‏65‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏8‎‏ع‎‏8
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

عدم وجود كتابى در اين موضوع، انگیزه تأليف نویسنده در تدوين اثر حاضر بوده است.

ساختار

كتاب با مقدمه مؤلف آغاز و مطالب در سه باب، تنظيم شده است.

نویسنده در ابتدا به تبيين علوم فلكيه و تاريخ علم نجوم قبل و بعد از اسلام پرداخته و سپس، به الفاظ و مواد مربوط به نجوم و افلاك كه در نصوص دينى وارد شده، اشاره نموده و در پایان، از سنن و عناصر موجود در جهان هستى، بحث نموده است.

گزارش محتوا

در مقدمه، ضمن بيان جايگاه علم نجوم و توجه و تأكيد اسلام به تفكر در خلق آسمان و زمين، به موضوع ابواب كتاب، اشاره شده است.

باب اول، مدخل تمهيدى بوده و در آن، مقصود از علوم فلكيه تبيين شده و سپس، به تاريخ آن قبل از اسلام و همچنين در اسلام پرداخته شده، درحالى‌كه به اين نكته اشاره گرديده كه اسلام، مردم را به نظر و تفكر در آسمان و اجرام آن دعوت نموده تا بدين‌وسيله، به قدرت صانع و مبدع آن، پى برده شود.

نویسنده، معتقد است كه اسلام در زمان خود، به‌وسليه نصوص قرآنى و روايات پيامبر(ص) و اهل‌بيت(ع)، تمام انواع اساطير، خرافات، تنجيم و پيش‌گويى را مردود دانسته است.

در ادامه، به بعضى از دستاوردهاى فلكى اسلامى از جمله: محيط زمين، عرض خورشيد و ماه و حجم برخى از كواكب؛ برخى از ستاره‌شناسان مسلمان مانند: فزارى، ابومعشر بلخى، بتانى، ابن يونس، ابن هيثم، بيرونى، ابن شاطر، غياث‌الدين كاشى و... و تأليفات در علوم فلكيه مانند: «الزيج الصابي»، «صور الكواكب الثمانية و الأربعين»، «الزيج الكبير الحاكمي»، «القانون المسعودي»، «فرج المهموم في تاريخ علماء النجوم»، «كتاب الهيئة»، «التذكرة في الهيئة»، «نهایة الإدراك في دراية الأفلاك»، «الملخص في الهيئة» و «تشريح الأفلاك» اشاره شده است.

در باب دوم، به مواد فلكى و آنچه مربوط به نجوم و افلاك بوده و در روايات اهل‌بيت(ع) وارد شده، اشاره شده است. اين مواد عبارتند از: فلك، افلاك، سماء، سماوات، شمس، قمر، كره زمين، ستارگان، بروج، كواكب، سيارات، سنگ‌هاى آسمانى، شهاب و.

نویسنده در مورد تمامى اين الفاظ، به نصوص قرآنى و حديثى كه از پيامبر(ص) و اهل‌بيت(ع) وارد شده، اشاره نموده است.

در باب سوم، به بحث و بررسى سنن و عناصر كلى جهان هستى پرداخته شده است. نویسنده در اين باب، به چگونگى تشكيل جهان هستى و نظريات مطرح‌شده در قرآن و روايات پيرامون آن، فناى عالم، جاذبه عمومى، بعد زمانى در جهان هستى، سكان آسمان‌ها و... پرداخته است.

فهرست الفاظ فلكى واردشده در قرآن كريم و نهج‌البلاغة كه عبارتند از: سماء، سماوات، شمس، قمر، نجم و نجوم، كوكب و كواكب، شهاب و شهب، بروج و فلك به‌صورت ضميمه در انتهاى كتاب آمده است.

وضعيت كتاب

فهرست مطالب و مراجع و منابع مورد استفاده نویسنده، در انتهاى كتاب آمده است.

پاورقى‌ها بيشتر به ذكر منابع اختصاص يافته است.

منابع مقاله

مقدمه و متن كتاب.