العرائس القدسیة المفصحة عن الدسائس النفسیة
العرائس القدسية، المفصحة عن الدسائس النفسية، تألیف مصطفی بن کمال بکری صدیقی (متوفی 1162ق)، در موضوع نفس و وسوسه‌های نفسانی و درمان آنها به رشته تحریر درآمده است. کتاب با مقدمه و تحقیق احمد فرید مزیدی، ناصر صابر زیات و محمد عبدالقادر نصار منتشر شده است.
| العرائس القدسیة المفصحة عن الدسائس النفسیة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | بکری صدیقی، مصطفی (نويسنده)
مزیدی، احمد فرید (مصحح) زیات، ناصر صابر (مصحح) نصار، محمد عبدالقادر (مصحح) |
| ناشر | دارة الکرز للنشر و التوزيع |
| مکان نشر | مصر - قاهره |
| سال نشر | 1429ق - 2008م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | تصوف -- آداب و اعما‌ل - تصوف - متون قدیمی تا قرن 14 - عرفان - متون قدیمی تا قرن 14 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 4ع8ب 288/3 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
اهمیت این اثر به این جهت است که تلاش‌هایی پیشرو در تبیین موضوع نفس و مفهوم آن در تصور اسلامی، با جمع بین دو جنبه علمی و سلوکی را در بر دارد؛ بدین‌ترتیب ابتدا تحقیقات علمی را متذکر شده و سپس به تطبیقات سلوکی منتقل شده است[۱].
همچنین کتاب، اطلاعات فراوانی از ارتباط مصنف با اساتیدش، به‌ویژه شیخ عبداللطیف حلبی خلوتی و عبدالغنی نابلسی به دست می‌دهد که در کتب تراجم یافت نمی‌شود. گاه نیز وقایع و مباحثاتش با برخی اساتیدش به‌ویژه امام نابلسی را توصیف می‌کند. دیگر آنکه نویسنده در خلال این کتاب اسامی تألیفات فراوان دیگری را ذکر می‌کند که در اطلاع از تاریخ تألیف این آثار و راه وصول به آن و شرایطی که آن کتاب در آن تألیف شده مساعدت می‌کند[۲].
مباحث کتاب با تعریف نفس آغاز شده؛ با این پرسش که در معنای نفس بین علما اختلاف است که آیا همان روح است یا غیر آن؟ وی اگرچه دیدگاه استادش شیخ عبدالغنی نابلسی را با ذکر نامش می‌آورد، اما نظرات بسیاری دیگر را به جهت رعایت در اختصار با تعبیر «قال قائلون...» یا «قال آخرون» متذکر می‌شود[۳].
میر سید شریف جرجانی در «التعريفات»، نفس را این‌گونه تعریف می‌کند: نفس، جوهر بخاری لطیفی است که حامل نیروی حیات و حس و حرکت ارادی است و فیلسوف آن را روح حیوانی می‌نامد؛ بنابراین نفس جوهری است مشرق بر بدن و به هنگام مرگ نور آن از ظاهر و باطن بدن قطع می‌شود[۴].
جهاد اکبر، نفس اماره به سوء، نیاز به مرشد، امراض افعال و احوال، دیدگاه محی‌الدین بن عربی از جمله عناوین کتاب است. در بخشی از کتاب چنین می‌خوانیم: و بدان که انسان‌ها سه گونه‌اند: جسمانی، روحانی و ربانی. اولی غافل و سیاح در اراضی قبایح است. دومی سالک سیرکننده و دارای قدرت پرواز است. اما سومی خود به مقصود رسیده و دیگران را نیز به مقصود می‌رساند[۵].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.