الطرائف في معرفة مذاهب الطوائف
الطرائف في معرفة مذاهب الطوائف، اثر سيد على بن طاووس حسینى حلى، متوفاى 664ق، است. اين كتاب، به زبان عربى و در اثبات امامت ائمه(ع) و حقانيت مذهب شيعه اثنا عشرى و رد مخالفان آنهاست.
| الطرائف في معرفة مذاهب الطوائف | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن طاووس، علی بن موسی (نویسنده) |
| ناشر | مطبعة الخيام |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1400 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | خاندان نبوت - فضایل
شیعه - دفاعیه‌ها و ردیه‌ها علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - اثبات خلافت |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| کد کنگره | BP 212/5 /الف2ط4 1359الف |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
گر چه از ابتدا تا انتهاى كتاب هيچ كلامى كه انتساب كتاب را به سيد بن طاووس اثبات كند، وجود ندارد و در جاى جاى كتاب هم عبارت: «قال عبدالمحمود بن داود» به چشم مى‌خورد كه اشاره به مؤلف كتاب دارد، با اين حال، هيچ كس ترديدى ندارد در اينكه كتاب طرائف، تأليف سيد بن طاووس است.
سيد، در اجازات خود كتاب طرائف را از تأليفات خود دانسته و در كشف المحجة به فرزند خود سفارش مى‌كند كه كتاب طرائف را كه در آن، حق و باطل را از هم جدا كرده، مطالعه كند.
بنا بر اين، انتساب كتاب به سيد بن طاووس، امرى مسلّم است، خصوصا كه شهيد ثانى هم در حاشيه نسخه خطى كتاب، آن را تأليف سيد بن طاووس دانسته است.
چون در عصر مؤلف، شيعه در انزوا و مظلوميت كامل قرار داشت، بسيارى از مؤلفان، كتب خويش را با نام‌هاى مستعار منتشر مى‌كرده‌اند و توجيه اينكه سيد در ابتداى كتاب مزبور فرموده: «قال عبدالمحمود بن داود»، اين است كه عبدالمحمود؛ يعنى بنده خدايى كه محمود و ستوده است و داود نيز برادر رضاعى امام صادق(ع) است و نسب سيد بن طاووس به او مى‌رسد.
داود، همان كسى است كه وقتى در زندان بود، امام صادق(ع)، دعاى معروف ام داود را به مادر او آموخت و داود به واسطه آن دعا از زندان آزاد شد.
ساختار
كتاب، در دو جزء تنظيم شده است كه جزء اول آن، داراى 68 عنوان مختلف و جزء دوم، واجد 66 عنوان گوناگون مى‌باشد.
گزارش محتوا
سيد، در اين كتاب، خود را يك انسان تازه مسلمان فرض كرده كه بعد از مسلمان شدن، اختلافاتى بين مسلمانان ديده و فرقه‌هاى متعددى مشاهده كرده است، لذا تصميم به جست‌وجو و تفحص در منابع دينى مى‌گیرد تا حقيقت امر بر او روشن شود، البته در همان ابتدا تصريح مى‌كند كه چون شیعیان متهم به غلو و كفر هستند، تنها از كتب اهل سنت استفاده خواهد كرد.
بعد از تلاش فراوان، مى‌بيند كه يكى از اين فرقه‌ها كه شيعه ناميده مى‌شود، موافق عقل و قرآن كريم و اخبار وارده در كتب فرقه‌هاى مختلف است و تضاد و تناقض فرقه‌هاى ديگر در آن نيست و بدين شكل خود را در سلك شیعیان دوازده امامى قرار مى‌دهد.
مؤلف، در كتاب طرائف، همان‌طور كه در ابتداى آن تصريح كرده، تنها از كتب غير شيعى استدلال‌هاى خود را آورده و به وسيله جدال احسن، مخالفان شيعه را محكوم كرده و با كلام خودشان حجت را بر آنها تمام كرده است.
ترتيب مطالب:
- چون هدف سيد بن طاووس، در كتاب طرائف، اثبات شيعه و ولايت اميرالمؤمنين و رد مخالفان شيعه بوده و طرف سخن او غير مسلمانان نيستند، لذا در ابتداى كتاب روايات پيامبر را در شأن و منزلت على بن ابى‌طالب آورده است و هيچ سخنى از اثبات وجود خدا و توحيد و نبوت و معاد به ميان نياورده است.
- سيد، كتاب را بر اساس سير آيات و روايات وارده در شأن على(ع)، تنظيم كرده است.
- كمتر از نصف كتاب، اختصاص به دشمنى‌هاى خلفا و كسانى مانند عايشه با اهل‌بيت دارد و شواهد مخالفت‌هاى آنان با صريح قرآن و سنت نبوى را ذكر نموده.
- جلد دوم كتاب، كلا اثبات عدم صلاحيت خلفاى سه‌گانه است و مباحثى هم در روش تعيين خليفه و صلاحيت نداشتن مردم براى انتخاب خليفه الهى دارد.
- پس از آن، سخن از معاويه و مخالفت‌هاى او با متن اسلام و دين، به ميان آمده و از ادعاهاى اهل سنت در مورد فضايل او جواب داده شده است.
- در بخش پایانى كتاب نيز بعضى از روايات اهل سنت و كارهاى مخالف دين آنها بيان شده است.
وضعيت كتاب
- ترجمه كتاب الطرائف يك‌بار همراه با كشف المحجة سيد چاپ شده است.
- ترجمه‌اى نيز با نام طراوة اللطائف في ترجمة كتاب الطرائف، از كتاب فوق موجود است.
در ابتداى چاپ حاضر، مقدمه‌اى در شرح حال مؤلف و كتاب آمده است. كتاب، داراى تحقيقات خوبى است.
آيات استخراج شده و تمام روايات، از كتب اهل سنت آدرس داده شده‌اند. در پایان هم فهرست مطالب كتاب مفصلا ذكر شده است.