الشهاب الثاقب فی ذم الخلیل و الصاحب
الشهاب الثاقب في ذم الخليل و الصاحب، اثر جلال‌الدین سیوطی (متوفی 911ق)، تلخیصی است بسیار موجز و کوتاه از کتاب «شفاء الغليل في ذم الصاحب و الخليل»، نوشته جمال‌الدین علی بن ظافر ازدی که با تصحیح و تعلیقات احمد عبید، منتشر شده است.
| الشهاب الثاقب فی ذم الخلیل و الصاحب | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ازدی، علی بن ظافر (نويسنده)
سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر (خلاصه کننده) عبید، احمد (مصحح) |
| عنوان‌های دیگر | شفاء الغلیل فی ذم الصاحب و الخلیل. برگزیده |
| ناشر | المکتبة العربية |
| مکان نشر | سوریه - دمشق |
| سال نشر | 1368ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | احادیث اخلاقی - قرن 6ق. - احادیث اهل سنت - قرن 6ق. |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 7015ش4الف 248 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
کتاب با مقدمه مصحح در بیان اهمیت این اثر و انگیزه وی از انتخاب آن برای تصحیح و تعلیق آغاز شده[۱] و سپس، ضمن توصیف نسخه خطی کتاب، به این موضوع اشاره گردیده است که در تصحیح، تنها از یک نسخه خطی، استفاده شده است[۲]. در ادامه، توضیحاتی پیرامون ترجمه اعلام[۳] و تخریج احادیث ارائه گردیده[۴] و سپس، شرح حال نسبتا مفصلی از ابن ظافر، ذکر گردیده و اطلاعاتی از قبیل اسم و لقب، ولادت و وفات، شیوخ و هم‌عصران، اخبار ذکرشده از وی و آثار و تألیفات او، در اختیار خوانندگان قرار گرفته است[۵].
سیوطی، مطالب خود را با مقدمه کوتاهی در اشاره به نام کتاب و نحوه ترتیب آن، آغاز و مباحث را در هشت باب، به شرح زیر، ارائه نموده است: در باب نخست، به بیان فضیلت عزلت و گوشه‌نشینی پرداخته شده است[۶]. در باب دوم، از اهمیت و ارزش دوست خوب و نایاب بودن آن، سخن به میان آمده است[۷].
در باب سوم، با اشاره به حدیث نبوی: «احترسوا من الناس بسوء الظن»، از وجوب احتیاط و دوراندیشی در برخورد با دیگران، سخن گفته شده[۸] و در باب چهارم، ضمن نکوهش دوست و همنشین بد، به دوری از چنین افرادی، سفارش شده است[۹].
در باب پنجم، به توصیف اهل زمان پرداخته شده[۱۰] و در باب ششم، با اشاره به اخباری که بر وجود برخی صفات و خصلت‌های پسندیده در سگ، دلالت دارند، به داشتن چنین صفات و ویژگی‌هایی، توصیه شده است[۱۱]. در باب هفتم و هشتم، به ذکر آداب و چگونگی معاشرت پسندیده با مردم و اهمیت دوستی با دیگران پرداخته شده است[۱۲].
از جمله ویژگی‌های کتاب، آن است که سیوطی در شرح مطالب و ارائه مباحث، از اشعار و اقوال فراوانی از علما و بزرگان، بهره برده است[۱۳].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.