السيرة النبوية (ابن کثير)
السيرة النبوية اثر ابوالفداء اسماعیل ابن کثیر قرشی دمشقی (701- 774ق)، کتابی است به زبان عربی در بیان سیره پیامبر(ص) و حوادث دوران زندگانی ایشان، از پیش از ولادت تا پس از وفات آن‌حضرت.
| السيرة النبوية | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن کثیر، اسماعیل بن عمر (نویسنده) |
| ناشر | دار نوبليس |
| مکان نشر | لبنان - بيروت |
| سال نشر | 2006م. |
| چاپ | چاپ اول |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 12 |
| کد کنگره | /الف2 الف217 / 22/6 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
اهمیت کتاب
کتاب حاضر، نمونه ارزشمندی از کتب کهن سیره‌نویسی می‌باشد که مورد استفاده فراوان محققین و اساتید بی‌شماری در رشته علوم حدیث و علوم مرتبط با آن قرار گرفته است[۱].
ساختار
کتاب با مقدمه ناشر آغاز و مطالب در دوازده جلد، سامان‌دهی شده است.
گزارش محتوا
در مقدمه، ابتدا به شرح حال ابن کثیر پرداخته شده و اطلاعاتی پیرامون نام و نسب[۲]، ولادت[۳]، چگونگی رشد و بالندگی[۴]، تحصیل[۵]، شیوخ[۶]، شاگردان[۷]، سخن و دیدگاه علما و بزرگانی همچون ذهبی، سیوطی، ابوالمحاسن دمشقی و ابن حجی[۸]، تلاش‌ها و آثار علمی[۹] و وفات وی، در اختیار خواننده قرار گرفته[۱۰] و سپس، به برخی از مهمترین ویژگی‌های کتاب، اشاره شده است[۱۱].
ابن کثیر در کتاب خود، به دنبال معرفی سیره پیامبر(ص)، در خلال بررسی زندگی اعراب قبل از اسلام و سپس، ولادت پیامبر(ص) و آنچه مرتبط با ایشان است، از جمله نام، نسب، رضاع، زندگی، بعثت و... می‌باشد.
وی در این کتاب، به‌صورت مفصل، به بررسی دوران زندگی پیامبر(ص) در مکه و سپس هجرت ایشان به مدینه و جنگ‌ها و فتوحات مسلمانان در زمان آن‌حضرت پرداخته است.
کتاب او، به واسطه چندین ویژگی مشخص، متمایز بوده و می‌توان برخی از مهمترین ویژگی‌های کتاب را در امور زیر، خلاصه نمود:
- اهتمام ابن کثیر به روایت به همراه سند. اکثر روایات کتاب او، به نقل از احمد بن حنبل، بیهقی و ابونعیم می‌باشد[۱۲]. از سوی دیگر، وی در میان کسانی که دست به نگارش سیره زده‌اند، ویژگی منحصر به فردی یافته، و آن این است که به نقل آنچه که سیره‌نویسانی نظیر ابن اسحاق و موسی بن عقبه نوشته‌اند، اکتفا نکرده و از آن تعدی نموده و به جمع‌آوری آنچه اهل حدیث نقل کرده‌اند، پرداخته است[۱۳].
- ویژگی بارز کتاب سیره ابن کثیر، علاوه بر نقل قول وی از برخی از کتب سیره که مفقود بوده و امروزه در دسترس نیست، مانند کتاب موسی بن عقبه و کتاب الأموي في المغازي، نقل قول وی، از برخی از شروح کتاب «السیرة النبویة» ابن هشام، مانند «الروض الأنف» سهیلی و «الشفا» قاضی عیاض می‌باشد[۱۴].
- ابن کثیر مانند ابن هشام، در استشهاد به شعر، کوتاهی نکرده و تنها تفاوت کتاب وی در این مورد با کتاب سیره ابن هشام، در این است که وی در تمام استشهادات شعری، از ابن هشام پیروی نکرده و برخی از موارد را ترک نموده و برخی از اشعار را نیز مخفف کرده است[۱۵].
- از دیگر ممیزات و ویژگی‌های ابن کثیر در نگارش کتاب، علاقه او به جمع‌آوری تمام مطالب، در موضوعی است که بدان پرداخته است[۱۶].
وضعیت کتاب
کتاب فاقد پاورقی بوده و فهرست مطالب هر جلد، در انتهای همان جلد آمده است.
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- بی‌نام، «منهجية التأليف في السيرة النبوية ابن كثير و مراجعته و نقده لمتون مرويات السيرة النبوية نموذجًا»، سایت «مکتبة عین الجامعة»، شنبه 29 آبان 1400، به آدرس اینترنتی:
https://ebook.univeyes.com/147531/