الدعاء (طبرانی)
الدعاء، تألیف حافظ، راوی و محدث بزرگ اهل سنت در قرن چهارم قمری، ابوالقاسم سلیمان بن احمد بن ایوب بن مطیر لخمی شامی، مشهور به طبرانی (260-360ق)، همه یا اغلب روایات مربوط به ادعیه (از پیامبر(ص) و صحابه و دیگران) همراه با اسنادش در آن گردآوری شده است. پژوهشگر معاصر و استاد دانشکده دعوت و اصول دین دانشگاه امّ‌القری (مکه مکرمه)، محمد‌سعید بن محمد‌حسن بخاری این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و برای آن مقدمه‌ای سودمند و روشمند نوشته است.
| الدعاء(طبرانی، سلیمان بن احمد) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | طبرانی، سلیمان بن احمد (نويسنده) بخاری، محمد‌سعید‌بن محمد‌حسن (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | کتاب الدعاء |
| ناشر | دار البشائر الإسلامیة |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1407ق - 1987م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 3 |
| کد کنگره | BP۱۴۱/ط۲/د۷ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هدف و روش
- طبرانی انگیزه خودش را از تألیف این کتاب، گردآوری روایات نبوی(ص) در باب ادعیه دانسته و افزوده است: من دیدم که بسیاری از مردم به ادعیه مسجع و مجعول گرایش دارند، درحالی‌که پیامبر(ص) از سجع در دعا نهی کرده است؛ پس این اثر را در روایات مأثوره از رسول خدا(ص) نگاشتم و با فضائل دعا و آداب آن آغاز کردم و...[۱].
- محمد‌سعید بن محمد‌حسن بخاری با ارائه شرح حال طبرانی و توضیحی درباره دوره زندگی او، استادان و شاگردانش را شناسانده و نظر اندیشوران را درباره وی بیان کرده و بعد، به معرفی آثار علمی نگارنده پرداخته و آنگاه افزوده است:
- کتاب حاضر، 345 باب دارد و در آن، احادیث نبوی(ص)، سخنان صحابه و تابعیان و دیگران گردآوری شده و نگارنده مطالبش را بر محور دعا و فضیلت و آداب و شرایطش تنظیم کرده است که هر مسلمانی به آن نیاز دارد و در حقیقت این اثر، روش و سلوک پیامبر(ص) را در این دنیا توضیح می‌دهد.
- طبرانی در تبویب و تقسیم مطالب با دقت عمل کرده و نخست دعاهای مربوط به اعمال شبانه‌روز (خوابیدن، بیدار شدن، صبح و شام...، وضو، نماز و...) را آورده و بعد به اعمال مخصوص اوقات یا حوادث معین پرداخته است.
- طبرانی کوشیده است که اکثر روایات هر بابی را نقل کند[۲].
- محمد‌سعید بن محمد‌حسن بخاری، سلسله سند خودش در نقل کتاب حاضر را نیز مشخص کرده است[۳].
- محقق کتاب، شرح حال همه رجال مطرح‌شده در این اثر را به‌صورت مختصر بیان کرده جز چند مورد که در منابع نیافته است[۴].
ساختار و محتوا
متن اصلی کتاب، 10 جزء دارد و محقق کتاب، محمد‌سعید بن محمد‌حسن بخاری، مقدمه‌ای مفصل و ارزنده در یک جلد به آن افزوده و نویسنده و کتابش را شناسانده است.
نمونه مباحث
- با سند از نعمان بن بشیر از پیامبر(ص) نقل کرده است که گفت: دعا، عبادت است و بعد این آیه را خواند: «وَ قالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ داخِرِينَ»[۵]؛ یعنی: و پروردگار شما گفت: مرا بخوانید تا اجابت کنم؛ به‌راستی آنان که استکبار دارند و از عبادت من پرهیز می‌کنند، به‌زودى ذلیلانه وارد دوزخ مى‌شوند.
- با سند از عائشه از پیامبر(ص) نقل کرده است که گفت: خدا کسانی را که در دعا اصرار می‌کنند، دوست دارد[۶].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.